چارچوب سواد اطلاعاتی 2016 در ارزیابی سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی (مطالعه موردی دانشگاه شهید چمران اهواز)

مقدمه: با ظهور قرن بیست و یکم، مراکز آموزشی در حال گذر از فرایند آموزشی به فرایند یاددهی-یادگیری هستند که در این فرایند، هر شهروندی باید در هر شرایطی به طور آزادانه در معرض یادگیری، آموزش و پرورش خود قرار گیرد.  لذا توجه به آموزش مهارت‌های سواد اطلاعاتی از عناصر کلیدی در پیشبرد یادگیری مادام العمر و نظام آموزشی نوین محسوب می‌شود. هدف اصلی این پژوهش، بررسی دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی نسبت به عوامل اثرگذار بر وضعیت سواد اطلاعاتی در دانشگاه شهید چمران اهواز است. روش‌شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش پیمایشی انجام می شود. جامعه پژوهش شامل تمام دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز است، که تا نیمسال دوم سال 98-1397 حداقل دو نیمسال از تحصیل خود گذرانده‌اند. به دلیل بزرگ بودن جامعه پژوهش، نمونه‌گیری انجام شد. بر اساس جدول تعیین حجم نمونه کرجسی مورگان نمونه گیری انجام‌شد و اندازه نمونه، 380 نفر در نظر گرفته شد. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته سواد اطلاعاتی است که، روایی آن را اساتید گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز تایید کرده و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ، معادل 82% برآورده شد که نمره مطلوبی برای سنجش پایایی است. یافته‌ها: بر اساس داده های بدست آمده، از نظر جامعه پژوهش حاضر ویژگی‌های زمینه‌ای و آموخته های پیشین در سطوح زیاد و متوسط، اعضای هیات علمی در سطح متوسط و امکانات فناوری اطلاعات و ارتباطات و کتابخانه‌های دانشگاه در سطوح متوسط و کم بر وضعیت سواد اطلاعاتی پاسخگویان تاثیرگذار بوده است. این چهار عامل بر اساس میانگین رتبه‌ای که کسب کرده‌اند به ترتیب، شامل ویژگی‌های زمینه‌ای، سپس اعضای هیات علمی، پس از آن امکانات فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه و در انتها کتابخانه‌های دانشگاهی بر وضعیت سواد اطلاعاتی جامعه تحت مطالعه موثر بوده‌اند. بحث و نتیجه‌گیری: با در نظر داشتن این‌که آموزش مهارت‌های سواد اطلاعاتی و توجه به روش‌های فناورانه، اولین اولویت کتابخانه‌های دانشگاهی توسط انجمن کتابخانه‌های دانشکده‌ای و پژوهشی در سال 2018 تعیین گردید، و همچنین با دقت در چارچوب 2016 سواد اطلاعاتی در توجه به نقش دانشجو به‌عنوان یادگیرنده و کتابدار به‌عنوان واسطه یادگیری مهارت‌های لازم، کتابخانه‌های دانشگاهی باید خدمات خود را به گونه‌ای ارائه دهندکه دانشجویان به‌طور مستقل از اساتید و کتابداران مهارت‌های سواد اطلاعاتی خود را ارتقاء دهند و نیازهای اطلاعاتی خود را مرتفع سازند . پیشنهاد می شود بر اساس مواارد مطرح شده در  چارچوب 2016، دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی به سمت استفاده بیشتر از فضای مجازی مانند وب 2 و استفاده از امکاناتی چون وب‌سایت‌های کتابخانه‌ای و میز مرجع مجازی و گفتگوی پیوسته سوق داده می‌شوند.

Using the Information Literacy Framework (2016) for Evaluating Information Literacy of Higher Education Students (Case Study: Shahid Chamran University of Ahvaz)

Introduction: With the advent of the twentyfirst century, the educational centers are in transition from the educational process to the teachinglearning process. In this process change, every citizen must be freely exposed to learning, education and research under any circumstances. Therefore, attention to training information literacy skills is one of the key elements in the advancement of lifelong learning and modern education system. The main purpose of this study is to investigate the viewpoint of graduate students about the factors affecting the status of information literacy in Shahid Chamran University of Ahvaz.   Methodology: This study is an applied research carried out through a survey method. The study population consisted of all postgraduate students of Shahid Chamran University of Ahvaz who have completed at least two semesters of academic study before the second semester of 20192020. Because of the large size of the research population, sampling was done. The sample size has been determined as 380 subjects through KrejcieMorgan formula. The data collection tool was a researchermade information literacy questionnaire that its validity was confirmed by the faculty members of the Knowledge and Information Department of Shahid Chamran University of Ahvaz and its reliability amounted to.82. Findings: The features of the context and previous learning affected the information literacy status of respondents at high and medium levels, the faculty members at the moderate level and IT facilities and libraries at the moderate and low levels. Based on the mean score rate, these four factors are contextual features, faculty members, the facilities of the university’s information and communication technology and, finally, academic libraries, respectively. Conclusion: As far as teaching information literacy skills and attention to technological methods are the first priorities of academic libraries as determined by Association of College and Research Libraries (ACRL) in 2018 and concerning information literacy framework (2016), regarding the role of students as learners and librarians as intermediates in learning the required skills, academic libraries should provide their services so that students independently improve their literacy skills and meet their information needs. Based on the instructions of 2016 framework, it is suggested that universities and higher education institutions move towards greater use of cyberspace, such as Web 2 and use facilities such as library websites and a virtual reference desk and an ongoing dialogue.