آیا این گره کور است؟ تحلیل و ارزیابی برنامه‌های درسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی از منظر شناختی و دانشی

مقدمه: شیوه تهیه برنامه درسی و کیفیت محتوای آن، با مهارت و توانمندی دانش‌آموختگان ارتباط مستقیم دارد. هدف این مطالعه، تحلیل برنامه درسی دانشگاهی علم اطلاعات و دانش شناسی در مقاطع مختلف تحصیلی است. در این پژوهش وضعیت این برنامه‌ها بر پایه طبقه بندی بازنگری شده بلوم و در دو جنبه وضعیت ابعاد دانش (واقعی، مفهومی، فرایندی و شناختی) و وضعیت مهارت‌های شناختی (یادآوری، درک، کاربرد، تحلیل، ارزیابی و آفرینش) بررسی شده است.روش‌شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی است که با رویکرد کیفی و با استفاده از شیوه تحلیل محتوا (کیفی و کمّی) انجام شد. جامعه این پژوهش، آخرین ویرایش برنامه‌های درسی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی بود که در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا مورد بررسی قرار گرفت. ابزار این پژوهش، سیاهه وارسی بود که ساخت آن مبتنی بر طرح طبقه بندی بازنگری شده بلوم توسط اندرسون و کراسول (anderson, & krathwohl, 2001) انجام شد. برای تحلیل داده‌ها نرم‌افزار 2018 maxqda به‌کار رفت و بررسی پایایی با استفاده از شیوه توافق بین کدگذاران میزان 95.5 درصد را نشان داد.یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد از منظر مهارت‌های شناختی در برنامه درسی مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، مهارت‌های سطح پایین شناختی بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند اما تناسب و تقدم مهارت‌های هر سطح رعایت نشده است. در برنامه‌های درسی مقطع دکتری میزان تاکید بر مهارت‌های هر دو سطح یکسان است. از منظر دانشی نیز در مقطع کارشناسی بسامد دانش فرایندی و در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری بسامد دانش مفهومی بیش از انواع دانش‌های دیگر است. همچنین مشخص شد برنامه‌های رشته/گرایش‌ها در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری تفاوت‌هایی در جنبه‌های شناختی و دانشی دارند.نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد بر پایه طبقه‌بندی بازنگری شده بلوم، هدف‌های رفتاری برنامه‌های درسی رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی در هر سه مقطع با وضعیت مطلوب فاصله دارند و بازنگری این برنامه‌ها ضروری است.

Is This Knot Blind? Analysis of the Curricula of Knowledge and Information Science from a Cognitive and Knowledge Perspective

Introduction: The curriculum and the quality of its contents are directly related to the skills and abilities of graduates. The purpose of this study is to analyze the curriculum of knowledge and information science discipline at different educational levels from a cognitive and knowledge perspective. In this research, the status of these lessons was studied based on Bloom &aposs revised taxonomy and on two aspects of the status of the dimensions of knowledge (factual, conceptual, procedural and metacognitive) and the status of cognitive skills (remember, understand, apply, analyze, evaluate and create).Methodology: This study is an applied research with a qualitative approach, using content analysis method (qualitative and quantitative). The research population was the latest edition of the curriculum for knowledge and information science, which was studied in three B.A., M.A. and Ph.D. educational degrees. The study tool was a check list based on the Bloom revised taxonomy released by Anderson & Krathwohl (2001). MAXQDA 2018 was used for data analysis and the reliability test by using codifier agreement was 95.5%.Findings: Findings showed that cognitive skills in B.A. and M.A. curricula paid more attention to lower level skills, but the suitability and priority of skills of each level were not considered. In Ph.D. curricula, the emphasis on the skills of both levels was the same. From the perspective of knowledge, the frequency of procedural knowledge at the B.A degree and, the frequency of concept knowledge at the M.A. and Ph.D. degrees were more than other types of knowledgerelated dimensions. It was also found that there were differences in cognitive and knowledge aspects in M.A. and Ph.D. degrees.Conclusions: The results of this study showed that based on Bloom &aposs revised taxonomy, the behavioral goals of the curriculum of knowledge and information science in three studied degrees distance from the desirable situation and reviewing these curricula is essential.