مرور نظام‌مند پژوهش‌های حوزه گسترش پرس‌وجو در زبان فارسی

مقدمه: یکی از عوامل عدم موفقیت در بازیابی اطلاعات، ارائه نیاز اطلاعاتی کاربران در پرس‌وجوهای کوتاه و مبهم به نظام‌های اطلاعاتی است. گسترش پرس‌وجو با افزودن اصطلاحات مناسب به پرس‌وجوهای کاربران، راه‌حلی مناسب برای حل این مشکل است. هدف پژوهش حاضر مرور نظام‌مند متون پژوهشی گسترش پرس‌وجو در زبان فارسی است.روش‌شناسی: فارسی و انگلیسی منابع اطلاعات علمی با کلیدواژه‌های مرتبط، تعداد 35 اثر به زبان فارسی و 18 اثر به زبان انگلیسی شناسایی شد. سپس با اعمال پالایش اولیه، معیارهای ورود و خروج از مطالعه و کنترل توسط متخصصان، تعداد شش اثر فارسی و هشت اثر انگلیسی برای ورود به مرور نظام‌مند انتخاب شدند. با طراحی کاربرگی، استخراج اطلاعات از آثار صورت پذیرفت. در ادامه، یافته‌های مرور نظام‌مند در پی دستیابی به چهار هدف پژوهش تحلیل شدند: شناسایی روش ها؛ شناسایی منابع دانشی؛ شناسایی مجموعه آزمون‌ها؛ و شناسایی شکاف ‌های پژوهشی و ارائه پیشنهادهایی برای پژوهش‌ های آینده در گسترش پرس‌وجوی زبان فارسی.یافته‌ها: مرور پژوهش ها نشان داد 14 اثر به گسترش پرس وجوی زبان فارسی پرداخته‌اند. این آثار براساس منابع دانشی اصطلاحات گسترش به چهار دسته تقسیم شدند: مبتنی بر ربط (هشت اثر)؛ مبتنی بر ساختارهای دانش (دو اثر)، مبتنی بر اطلاعات وب (دو اثر)، و مبتنی بر منابع ترکیبی (دو اثر). اغلب این پژوهش ها بر روی اسناد خبری انجام شده‌اند و از مجموعه آزمون روزنامه همشهری در نیمی از پژوهش ها به‌عنوان منبع دانشی اصطلاحات گسترش و نیز مجموعه آزمون استفاده شده است.نتیجه‌گیری: تحقیقات حوزه گسترش پرس‌وجو در زبان فارسی نیازمند توسعه کمی با استفاده از روش‌های متنوع و به‌ویژه روش‌های مبتنی بر منابع ترکیبی است. منابع دانشی مختلف به‌ویژه هستی‌شناسی‌ها و منابع وب می‌بایست برای گسترش پرس‌وجو در زبان فارسی مورد توجه و استفاده قرار گیرند. همچنین استفاده از مجموعه آزمون‌های استاندارد برای پژوهشگران این امکان فراهم می‌کند که بتوانند روش‌های مختلف را با هم مقایسه کنند.

Systematic review of Query Expansion in Persian Language

Introduction: Query expansion is considered as an appropriate solution for solving the problem of short and ambiguous user queries. The purpose of this study is to conduct a systematic review of Persian language query expansion.Methodology: Current research is done with using a systematic review method based on Okoli & Schabram &aposs Guidance. Searching in the scientific databases with related keywords ​​led to 35 works in Persian language and 18 works in English language. By applying primary refinement, inclusion and exclusion criteria to study and after expert review, six Persian works and eight English works were selected for doing a systematic review. A checklist was designed and needed information extracted from the works. Finally, findings were processed to achieve four goals of the study: identifying methods, knowledge sources, test collections, and research gaps.Findings: The systematic review showed that 14 works deal with query expansion in Persian language. These works fall into four categories based on knowledge sources for term expansion: relevancebased (eight works), knowledgebased (two works), webbased (two works), and combinedbased resources (two works). Most of these studies have been done on news test collections and the Hamshahri newspaper corpus has been used almost in the half of researches as a knowledge source for term expansion as well as test collection.Conclusion: There is much room to research in the field of query expansion in Persian language. Various knowledge sources, especially webbased ontologies and resources should be considered and used for query expansion in Persian language. Besides, the use of a standard test collection provides the researchers with the facility of comparing the different methods.