طراحی پروفایل کاربردی فراداده‏ای برای توصیف و سازماندهی اشیای محتوایی پایگاه‏های مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف طراحی و تدوین پروفایل کاربردی فراداده‏ای برای توصیف و سازماندهی اشیای محتوایی پایگاه‌های مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی با رویکرد تحلیلی سیستمی انجام شد.;روش‌شناسی: جامعه پژوهش را اشیای محتوایی چهار پایگاه حوزه نت، نورمگز، نورلایب و اندیشوران تشکیل می‏دادند. افزون بر اشیای محتوایی این پایگاه‌ها، عناصر، عناصر فرعی، و خصائص پرکاربردترین استانداردهای فراداده‌ای از جمله استانداردهای طرح فراداده‌ای توصیف شیء (مادس)، طرح فراداده‌ای هسته دوبلین، استاندارد کدگذاری و انتقال فراداده (متس) و قالب فراداده‌ای مارک به عنوان بخش دیگر جامعه پژوهش مورد مطالعه قرار گرفتند. به منظور انتخاب این استانداردها به عنوان مبنای طراحی پروفایل، ویژگی‌های بومی اشیای محتوایی، اهداف و کارکردهای مد نظر چهار پایگاه عضو جامعه پژوهش با ویژگی‌های طرح‌های فراداده‌ای استاندارد تطبیق داده شدند، و مناسبترین آنها (استانداردهای مادس و هسته دوبلین) که بتوانند نیازهای بومی توصیف و سازماندهی چهار پایگاه را تامین نمایند، مورد گزینش واقع شدند. روش گردآوری داده‌ها مصاحبه و مشاهده طراحی شده، و ابزار آن پرسشنامه و سیاهه وارسی بود.;یافته‌ها: برای طراحی و تدوین پروفایل کاربردی، عناصر، عناصر فرعی، و خصائصی از استانداردهای فراداده‌ای منتخب که متناسب با ویژگی‌های بافت بومی (پایگاه‌های چهارگانه) بود و نیازهای محلی بافت هدف را تامین می‌نمود، استخراج و در بستر معناشناختی همخوان با بافت اطلاعاتی هدف قرار گرفت. در مواردی که عنصر، عنصر فرعی و یا خصیصه‌ای جدید نیاز بود و یا عناصر، عناصر فرعی و خصائص موجود نیاز به بازتعریف بومی داشتند، عنصر یا خصیصه جدید طراحی و در صورت وجود، تعریفی بومی ارائه شد تا کاربردپذیری آن برای پایگاه‌ها افزایش یابد.;نتیجه‌گیری: پروفایل کاربردی فراداده‌ای مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بر اساس ویژگی‌ها و نیازهای بومی پایگاه‌های آن مرکز، و همچنین شناسایی ساختار، عناصر، کارکردها و ویژگی‏های معناشناختی با مجموع 23 عنصر، 16 عنصر از استاندارد فراداده‏ای مادس، 5 عنصر از استاندارد فراداده‏ای هسته دوبلین و 2 عنصر تعریف شده به صورت بومی، و با تهیه توصیفی (شناسنامه‌ای) برای هر عنصر طراحی و تدوین گردید.