بررسی تحلیلی آرا نومعتزله با تاکید بر اندیشه‌های محمد عابد الجابری و دلالت‌های آن در تربیت‌دینی

محور این پژوهش بررسی تحلیلی آرا نومعتزله با تاکید بر اندیشه های محمد عابد الجابری و دلالت های آن در تربیت دینی است. جنبش نومعتزله خصوصاً عابد الجابری با عبور از گفتمان دینی سنتی، با ارائه خوانش جدید و انتقادی از دین، سعی در بازسازی سنت گذشته اسلامی کرده تا در پرتو آن دنیای مدرن خویش را ساخته و از سویی دین را با عصر جدید متناسب سازی کند. با بررسی نظریات جابری در ارتباط با اندیشه اسلامی، انسان، قرآن و تربیت می توان طرحی نو در تربیت دینی بنیان نهاد. چنانچه اصالت، اسلامیت و عصریت از مهم ترین مولفه های فکری جابری در حوزه تربیت دینی است که او را از دیگر نومعتزلیان متمایز کرده است. مبانی منبعث از آرا و اندیشه های جابری در دو سطح فرادینی و درون دینی می تواند راه گشای چالش های پیش روی تربیت دینی در عصر جدید باشد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی بر آن است تا با بررسی تحلیلی آرا و اندیشه های جابری، دلالت های تربیت دینی را استخراج کند. نتایج نشان داد که مولفه‌های تربیت دینیمورد تاکید جابری عبارت اند از: تاکید بر عقلانیت دینی، اخلاق‌محوری، تفکر انتقادی، آزاداندیشی، شک گرایی، عدالت محوری، غایت محوری متن دینی، زیست مسلمانی در دوره مدرن، استفاده از محتوای عقلانی- انسانی، محتوای ایدئالیستی- انتقادی و در نهایت تاکید بر نظام آموزشی مستقل و غیرایدئولوژیک در تربیت دینی.

analytical examination of neo-mu’tazilite theories: insights from the thought of muhammad abed al-jabri and implications for religious education

the present study focuses on neo-mu'tazila theories with an emphasis on the thoughts of mohammad abed al-jaberi and its implications for religious education.the neo-mu'tazila movement, especially abed al-jaberi, by passing through thetraditional religious discourse and presenting a new and critical reading of religion, tried to reconstruct the tradition of the islamic past in order to build its own modern world and to adapt religion to the new era. by examining jaberi's thoughts in relation to islamic thought and education, a new plan can be established in religious education.originality, humanity andmodernity are among the most important intellectual components of jaberi in the field of religious education, which has distinguished him from other neo-mutzalis. basics derived from jaberi's opinions and thoughts at both meta-religious and intrareligious levels can open the way for the challenges of religious education in the new era. the present study with a descriptiveanalyticalmethod aims to extract the implications of religious education by analyzing the opinions and thoughts of jaberi. the results proved that the religious education emphasized by jaberi are: emphasis on religious rationality, ethics-oriented, critical thinking, free thinking,skepticism, justice-oriented, goal-oriented religious text, muslim life in the modern era, use of rational-human content, idealistic-critical content and finally emphasis on independent and nonideological educational system in religious education.