تاملی بر آرا و اندیشه‌های تربیتی برتراند راسل

بررسی آرا و اندیشه‌های تربیتی فیلسوفان، یکی از زمینه‌های پژوهشی متداول در حوزه فلسفه تعلیم و تربیت و مقدمه‌ای برای نقد آنها می‌باشد. در این مقاله، با روشی توصیفی – تحلیلی به معرفی اندیشه‌های فلسفی برتراند راسل و بررسی دیدگاه‌های تربیتی این فیلسوف و ریاضیدان برجسته قرن بیستم پرداخته شده است. بر اساس یافته‌های پژوهش، راسل توجه به امر تعلیم و تربیت را امری فراتر از تحقق حیات آزاد و خردمندانه می‌داند. به زعم راسل، عصر حاضر که پراضطراب‌ترین عصر تاریخ برای بشریت به حساب می‌آید، بیش از هر زمان دیگری خلا یک جهان بینی صحیح و ایدیولوژی بخردانه را به انسان مدرن گوشزد می‌کند. رهایی از چنین تنگنایی تنها از طریق تعلیم و تربیت علمی و نوسازی اجتماع امکان پذیر است. از نظر راسل در بعد فردی، پرورش روح علمی و در بعد اجتماعی، تربیت شهروندان آزاد، هدف‌های اصلی تعلیم و تربیت را شکل می‌دهند. راسل با بیان آرا تربیتی خویش به دنبال تحقق آرمان تربیتی شهروندان آزاد جهان است؛ شهروندانی که آزاداندیشی، استقلال فکر، انضباطی درونی، توانایی نگریستن به نفع شخصی از نظرگاه عامه و در یک کلام خردورزی و آزادی از مهم‌ترین صفت‌های آنان به شمار می‌آید. در پایان، به برخی از انتقاد های قابل طرح در نظام تربیتی راسل اشاره می‌شود.