امین‌الدوله و سیاست خارجی ایران در عصر قاجاریه

کارنامه امین‌الدوله دولتمرد اصلاح‌گرای عصر قاجار در سیاست داخلی و خارجی، قضاوت‌های متناقضی را سبب شده است. مسئله و موضوع پژوهش حاضر، سیاست خارجی امین‌الدوله است که از این قضاوت‌های متناقض شکل گرفته است. دستاورد این پژوهش، بر پایۀ تحلیل مستند مواضع، دیدگاه‌ها و عملکرد امین‌الدوله به عنوان یکی از دولتمردان اصلاح‌گرا در سیاست خارجی، این است که سیاست خارجی امین‌الدوله را باید واقع‌گرایانه و با در نظر گرفتن موقعیت سیاسی و بین‌المللی دولت قاجار بررسی کرد. امین‌الدوله در مقاطعی به علت تهدید روس‌ها، به همسویی با سیاست انگلیس گرایش یافت، اما نمی‌توان او را عنصر وابسته قلمداد کرد، بلکه گرایش او در سیاست خارجی را می‌توان به اصل نیروی سوم نزدیک دانست.