تطور مفهوم علم درگذر از عصر جاهلی به عصر نبوت

مهمترین نقطه عطف تطور مفهومی علم در تاریخ عرب را می توان گذر از عصرجاهلی به عصر نبوی دانست. درواقع دین جدید که در مدینه بنیان یافت، نیازمند علم جدید بود تابه آن مشروعیت بخشد و البته این تحول درگذر از جامعهای بتپرست به جامعه ای توحیدی رخداد. ازاین رو مفهوم علم نیز دقیقاً در جهت همین دو ویژگی بارز این دو جامعه قبیله گرا و ایمان یتغییر یافت. مهمترین منابع موجود برای بررسی چنین تحولی، قرآن و اشعار منسوب به عصرجاهلیتاند که ضمن بررسی محتوایی آن ها میتوان تطور مفهومی علم را در این دو دوره تا حدزیادی تبیین کرد. با بررسی اشعار و روایات برجای مانده درباره این اشعار، میتوان چنین ن تیجه -گیری کرد که عرب جاهلی چهار موضوع را علم میشمرد و بر مبنای برخی روایات، صاحباین علوم را علّامه میدانست: 1. ایامالعرب؛ 2. ادبیات منثور عربی؛ 3. شعر؛ 4. انساب عرب؛ اماپیامبر اکرم(ص) درگذر از عصر جاهلی به عصر نبوی تنها دانشهایی را علم دانست که همسو بااندیشه های توحیدی بود و غیر آن را ناشی از جهل برشمرد . درواقع با برداشتی کلی می تواناتصاف آگاهیهای بشر به نیروی لایزال الهی را تولید علم مقدسی دانست که در عصر نبوی رخداد، دانشی که انسان میتواند از طریق چشم، گوش و دل، آن را کسب کند. در این دوره کتابتبیش ازپیش موردتوجه قرار گرفت و مفهوم علم در جهت تفکری همگرا گسترش معنایی یافت .این موضوعی است که بر اساس روش تبینی - تفهمی در این پژوهش مورد واکاوی قرار خواهدگرفت.