بینش و روش در تاریخ‌نگاری حافظ ابرو

حافظ ابرو یکی از مورخان بزرگ و نامی ایران درسده نهم هجری است. وی دارای تالیفات بسیاری است. آثار وی گنجینه‌ای ازاطلاعات سیاسی – نظامی و جغرافیایی است. باتوجه به جایگاه وی درتاریخ‌نگاری ایرانی – اسلامی، این مقاله درصدد است با شناخت بینش تاریخی مورخ، ازطریق بررسی شاخصه‌هایی چون بینش معرفت شناسانه، بینش شریعت مدارانه، بینش نخبه‌گرایانه، بینش ستایش‌گرایانه‌، بینش سلطنت‌گرایانه و بینش اجتماعی، چگونگی انعکاس این بینش را در تاریخ‌نگاری وی بازجسته و تاثیر آن را در روش تاریخ‌نگاری وی تحلیل نماید.برای رسیدن به این هدف، مهم‌ترین پرسش این پژوهش عبارت است از: بینش تاریخی حاکم براندیشه حافظ ابرو بر روش تاریخ‌نگاری وی چه تاثیری داشته است؟ یافته‌های این پژوهش بر اساس روش تحلیلی -توصیفی نشان می‌دهد، بینش تاریخی حافظ ابرو بر روش تاریخ‌نگاری وی تاثیر داشته و موجب اتخاذ روش توصیفی از سوی مورخ شده است. به سخن دیگر، بینش تاریخی وی سبب کمرنگ شدن بینش علّی و نگرش اجتماعی وعدم وجود دیدگاه‌های انتقادی درتاریخ‌نگاری وی گردیده، بطوریکه تاریخ‌نگاری وی را به واقعه‌نگاری نزدیک ساخته است.

Insights and Methods in the Historiography of Hafez Abrow

Hafez Abru was one of the most famous and well-known historians in Iran in the 9th century. He has many writings. His works are a treasury of geographical, political and military information. Given his position in Iranian-Islamic chronology, this article tries to find his historical insight in his chronology and to analyze its effect on his chronology method by recognizing the historical insight of the historian by studying some factors such as knowledge-based insight, religious law-based insight, elite-based insight, praise-based insight, monarchy-based insight and social insight.In order to meet this goal, the most important question in this research is: what effect has the historical insight of Hafez Abru thought on his chronology method? The findings of this research are based on the descriptive-analytical method and show that the historical insight of Hafez Abru has effect on his chronology method in which he used descriptive method. In other words, his historical insight led to weakness of the causal insight and social attitude and lack of critical viewpoints in his chronology so that his chronology has approached to the phenomenology.