تحلیل انتقادی روایات منابع پیرامون عملکرد رستم فرخزاد در نبرد قادسیه

رستم فرخزاد چهره تاثیرگذار اواخر عهد ساسانی است. وی که در گزینش یزدگرد سوم به شاهنشاهی نقشی اساسی ایفا نموده بود، به مرتبة بالاترین سپهسالار ساسانیان ارتقاء یافت. رستم فرخزاد در نبرد با اعراب نقش موثری داشت و در نبرد قادسیه که در فاصله سال‌های 14‌هـ‌.‌ق‌/ 636 م تا ‌16 هـ‌.‌ق/638 م میان ایرانیان و مسلمانان رخ داد، شخصاً رهبری سپاه را بر عهده داشت. مورخان مسلمان طرحی از رستم فرخزاد به تصویر کشیده‌اند که وی موافق مسلمانان و در هراس از جنگ با اعراب بوده است. حتی در برخی از روایات از تمایل وی به دین اسلام سخن به میان آمده است و این‌که به سبب ترس از مخالفت سایر بزرگان این مسئلة را ابراز نداشته است که مسئلة اصلی تحقیق حاضر، تحلیل انتقادی این روایات می‌باشد. اهمیت تحقیق بدان سبب است که بررسی انتقادی روایات مورخان مسلمان در مورد شخصیت، عملکرد و سیاست رستم فرخزاد در مذاکره با اعراب تا به حال صورت نگرفته است؛ لذا در این مقاله به بررسی و پژوهش این مهم پرداختیم. یافته های پژوهش نشان می‌دهد که روایت های مورخان مسلمان در مورد عدم تمایل رستم فرخزاد به جنگ با اعراب ناصحیح بوده و وی تنها در پی شیوه‌های متفاوت برای دفع اعراب بوده است. پژوهش حاضر بر آن است تا با روشی توصیفی- تحلیلی بر پایة روایات مورخان مسلمان، ضمن تبیین عملکرد رستم فرخزاد، به بررسی انتقادی روایات پیرامون عملکرد وی در نبرد قادسیه بپردازد.

An analytical study on the performance of Rostam Farokhzad in the Battle of Qadesiah based on the narratives in resources

Abstract: Rostam Farokhzad, an influential figure of the late Sasanids had a key role in the coronation of Yazdgerd III who then promoted him to be his supreme commander in chief of his military. Rostam Farrokhzad had an effective role in fighting against Arabs and even as chief commander he dispatched the troops in the battle of Qadesiah between Iranians and Muslims in 14 AH / 636 AD to 16 AH/ 638 AD,. Muslim historians argue that Rostam Farokhzad used to be pro Muslims however he was afraid of fighting with Arabs. Even he was attracted to Islam, according to some narratives, but feared to reveal it due to the objection of top leaders.The main issue of this research is to critically analyze the relevant narratives about Farrokhzad while the investigation around his personality and his policy in negotiation with Arabs has also been never done before. The findings show that Rostam’s declination of war against Arabs is not true since he was looking for some new approaches to rebuff Arabs.Applying descriptive analytic method and based on the narratives in Islamic resources, this research studies on Rostam’s performance in Qadesieh by analyzing relevant narratives critically.