عبدالرحمن‌بن رستم ایرانی بنیان‌گذار سلسلۀ آل ‌رستم اباضی

ایرانیان بعد از فروپاشی ساسانیان، مدت ها موفق به ایجاد نظم سیاسی نشدند. نخستین دولتی که آنها تاسیس کردند، در خارج از مرزهای ایران بود. این دولت گرایشی به ایرانی‌گری نداشت، اما تاکید منابع بر نژاد بنیان‌گذار آن، نشانگر اثرات پیشینۀ تاریخی او بر ساختار دولت تازه‌تاسیس است. مسئلۀ اصلی مقاله آن است که چگونه عبدالرحمن‌بن رستم بسیار فراتر از مرزهای سیاسی- جغرافیایی ایران، با استفاده از آموزه های اسلامی توانست یک دولت موروثی تشکیل دهد؟ این پژوهش نشان می دهد که عبدالرحمن با استفاده از اندیشه های خوارج و به‌ویژه اباضی و تاکید آنها بر اصل فضیلت و تضاد عرب- بربر فضای سیاسی- اجتماعی، زمینه های لازم را برای تشکیل یک دولت جدید در شمال آفریقا فراهم کرد. شاید او در آغاز به اصول اباضیه پایبند بود، اما پس از انتخاب فرزندش عبدالوهاب به عنوان جانشین خود، راه دیگری را پیمود؛ هرچند به‌طور قطع نمی توان این کار او را متاثر از پیشینه خانوادگی‌اش دانست.

abdulrahman bin rostam irani; the founder of al-rostam abadhi dynasty

after the fall of the sassanids, the iranians did not succeed in creating a political order for a long time. the first government they established was outside the borders of iran. this government had no iranism tendency, however, emphasis of some resources on the race of its founder shows the effects of his historical background on the structure of the newly established government. the main issue of this paper is that “how abd al-rahman ibn rustam was able to establish a hereditary government far beyond the political-geographical boundaries of iran using islamic teachings?” this research shows that abd al-rahman paved the necessary way for foundation of a new government in north africa using the ideas of the kharijites and especially ibadi movement and its emphasis on the principle of virtue and the arab-berber conflict in the political-social environment. perhaps he adhered to the principles of ibadism at first, however, by choosing his successor, i.e., his son named abd al-wahhab, he followed a different path. although, it cannot be definitely considered that this was influenced by his historical background.