مبانی نقد الحدیثیِ علامه عسکری در روایات تاریخی و سیره

علامه سید مرتضی عسکری از جمله حدیث‌پژوهان برجسته معاصر، به‌ویژه در نقد روایات تاریخی و سیره است. کاوش در تالیفات او نشان از توجه به انواع مبانی در نقد این روایات دارد. در پژوهش حاضر، این مبانی در چهار عنوان «کلامی»، «تاریخی»، «علوم اسلامی» و «ادبی» تبیین شده است. از جمله مبانی کلامی او «مصدریت قرآن و سنت با اولویت قرآن»، «اهتمام  همۀ انبیای الهی در تعیین جانشین»، «مطابقت با سنت معصومان(ع) شرط صحت روایات صحابه» و «تاثیر انحرافات فرقه‌ای» می‌باشد. برخی از مبانی تاریخی وی عبارت است از: «اعتبار قطعّیات تاریخی»؛ «باور به برخی طرح‌های از پیش تعیین‌شده تاریخ‌ساز»؛ «قطعیّت کتابت حدیث نبوی از عهد پیامبر» و «تاثیر داده‌های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی تاریخ صدور».از مبانی علمی «اعتبار علوم تفسیری»، «اعتبار علم رجال»، «اعتبار علم درایه» و «لزوم توجه به قواعد علم نقد الحدیث» مورد توجه وی می‌باشد. از مبانی زبان‌شناختی «تاثیر توجه به معانی لغوی و اصطلاحی»، «تاثیر شواهد درونی و سیاق کلی زبان متن»، «نقش‌آفرینی قرائن بیرونی» و «کارآمدی مباحث بلاغی» اساس نقد الحدیث وی بوده است. هر یک از این مبانی نقش ویژه خود را در ناب‌سازی روایات برعهده داشته و علامه مبتنی بر آنها کاربست روش‌های مناسب نقد احادیث را مدّ نظر قرار داده است.  

the foundations of hadith criticism of allameh askari in hadith and prophetic biography

 allameh seyyed morteza askari is one of the prominent contemporary hadith scholars, especially in terms of criticism of historical hadith and prophetic biography. his writings shows that he pays attention to all kinds of bases in the criticism of them. in the current research, these foundations are explained under four titles, i.e. theological, historical, islamic sciences and literary. among his theological foundations are the authority of the qur’an and the sunnah with the priority of the first, the interest of all divine prophets in determining their successors, conformity with the sunnah of the infallible (pbuh) is a condition for the validity of the hadiths of the companions and the influence of sectarian deviations. some of his historical foundations are: the validity of historical facts; belief in some predetermined plans which makes history; the authenticity of prophetic hadith writings from the prophet’s era and the influence of cultural, economic and social data on citation. among the scientific foundations, the validity of interpretative sciences, the validity of biographical evaluation, the validity of hadith terminology and the need to pay attention to the rules of the hadith criticism are important to him. among the linguistic foundations, the effect of paying attention to lexical and idiomatic meanings, the effect of internal evidence and the general context of the language of the text, the role of external evidences and the effectiveness of rhetorical topics have been the bases of his hadith criticism. each of these foundations has its own special role in refinement of hadiths, and allameh has employed appropriate methods of criticism of hadiths based on them.