بررسی وضعیت برنامه‌ریزی آموزشی و مواد درسی مدارس نوین عصر قاجار (مطالعه موردی: مدارس مازندران)

متفکران عصر قاجار با انتقاد از آموزش سنتی ایران، در پی تغییر و تحول در روش و شیوۀ آموزش، محتوا و مواد درسی بودند. این تغییر از طریق برنامه‌ریزی آموزشی و تالیف کتاب‌های درسی، برای مواد درسی جدید محقق شد. در مدارس نوین مازندران نیز وضعیت برنامه‌ریزی آموزشی، مواد و کتاب‌های درسی تحت تاثیر جریان نوگرایی در کشور دچار تغییر و تحول شد. نگارندگان این پژوهش با رویکرد توصیفی- تحلیلی، با استفاده از اسناد آرشیوی تاریخی و منابع معتبر، در پی پاسخ‌گویی به این پرسش‌اند که سیر تحولات برنامه‌های آموزشی و مواد درسی مدارس نوین مازندران در عصر قاجار چگونه بوده است. یافته‌های پژوهش (اسناد نویافته) نشان می‌دهد که مدارس مازندران در آغازین سال‌های تاسیس از برنامۀ آموزشی، مواد درسی و کتاب‌های مورد تدریس در مدارس تهران استفاده می‌کردند و پس از تاسیس وزارت معارف و تصویب قانون اساسی معارف، به‌تدریج براساس برنامۀ وزارتخانه اقدام کرده‌اند. به نظر می‌رسد وضعیت زیست‌بوم و شرایط سیاسی و اقتصادی مازندران در آن روزگار، بر روند برنامه‌ریزی آموزشی همانند تدریس زبان روسی و آموزش کشاورزی تاثیرگذار بوده است.

investigating the status of educational planning and curriculum in modern qajar schools (case study: mazandaran schools)

during the qajar era, criticizing traditional education in iran, scholars have sought to change the method of education, its contents and materials .these changes were achieved through educational planning and writing textbooks for new educational materials. under the influence of modernization in the country, educational planning, materials, and textbooks changed in the modern schools of mazandaran. in this research, changes in the development of educational programs and materials have been studied using historical documents and reliable sources. according to the recently discovered documents, mazandaran schools in the early years of their establishment used the educational curriculum and textbooks taught in tehran schools; while after the establishment of the ministry of education and the approval of the education constitution, they gradually followed the ministry’s program. these documents show that the ecological, climatic and geographical situation of mazandaran have been influential in school planning.