تراجم نگاری کرامت محور در ترازو؛مطالعه موردی : پیش گویی آخوند ملا فتحعلی سلطان آبادی

یکی از دانش‌های دیرینه در میان دانشیان مسلمان »دانش تراجم‌نگاری « است. یکی از ویژگی‌های آثار برخی تراجم‌نگاران ایرانی معاصر »کرامت‌محوری « است. آخوند ملا فتحعلی سلطان‌آبادی از مفسران قرآن کریم و عالمان زاهد است. تراجم‌نگاران او را صاحب کرامت دانسته‌اند. پیشگویی او دربارۀ سرانجام شیخ فضل‌الله نوری و آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری کرامتی است که به او نسبت داده‌اند. نگارندۀ این نوشتار درصدد ارزیابی گزارش این کرامت است. تا کنون نوشته‌ای در ارزیابی کرامت مذکور یافت نشده است. این پژوهش با رویکرد توصیفیتحلیلی و کاربست معیارهای نقد گزارش‌های تاریخی، به این نتیجه رسیده که گزارش مذکور با واقعیت تاریخی در تعارض است. عدم اطلاع خاندان نوری و حائری از این رویداد و بازتاب نیافتن آن در میان تراجم‌نگاران گذشته، قرینۀ دیگری بر بی‌اعتباری گزارش این پیشگویی است.

The miracle-centered Ethnography (Tarajom) Case study: Prophecies of Mullah Fath Ali Sultanabadi

One of the ancient knowledges among Muslim scholars is the ldquo;Tarajom rdquo;, that is miraclecentered ethnography. Mullah Fath Ali Sultanabadi is one of Iranian commentators of the Holy Quran and ascetic scholars. The writers of Tarajom #39;s knowledge have considered him to have shown some miracles. His prediction of the fate of Sheikh Fazlullah Nouri and Ayatollah Sheikh Abdul Karim Haeri were among the miracles attributed to him. This paper seeks to evaluate the report of his miracles. So far, no study has been done for evaluation of the said miracles. This study, using descriptiveanalytical method and application of the criteria relevant to critique of historical reports, has concluded that the report is in conflict with historical reality. Lack of knowledge of the Nouri and Haeri families regarding this event and the fact that it has not been reflected by past men of Tarajon are the reasons of invalidity of such prediction reports.