نگرش ماکیاولیستی به شیوه حکمرانی موسس آل مظفر

با توجه به عدم تفاوت آفرینش و سرشت انسان و طبیعت جامعه انسانی در طول تاریخ، بنیادهایی تقریباً یکسان از کاربرد قدرت و شیوه حکمرانی در انواع ساخت قدرت و شکل حکومت به ‌کار گرفته شده است. واکاوی شیوه حکمرانی »امیر مبارزالدین محمد « موسس آل‌ مظفر (713-765ق/ 1314-1363م) از حیث سیاسی، دینی و اخلاقی و مقایسه آن با افکار و تاملات ماکیاولی (873-933ق/ 1469-1527م) به ‌عنوان یکی از برجسته‌ترین چهره‌های تاریخ عقاید سیاسی و فلسفه حکومت، مسئله اصلی این مقاله است. امیر مبارزالدین با شیوه حکمرانی که مبتنی بر خشونت و ادعای اجرای مو به موی احکام شرعی در عصر فترت پساایلخانی بود، تقریباً راهی را در سیاست پیمود که ماکیاولی نظریه‌پرداز غیراخلاقی اندیشه سیاسی، حدود دو قرن بعد تئوریزه کرد. یافته‌های پژوهش که با رویکرد توصیفی-تحلیلی انجام گرفته، نشانگر آن است که با وجود تفاوت‌های ظاهری در گفتار و رفتار حکام سرزمین‌ها در قرون گذشته که متاثر از تفاوت فرهنگ‌های مناطق گوناگون و برخی اقتضائات زمانه است، همسانی‌هایی میان اندیشه سیاسی برخی صاحب‌نظران و رویه ‌حکمرانی بعضی فرمانروایان وجود دارد. سیاست‌های حکومتی و روش‌های حکمرانی امیر مبارزالدین به‌جز در موارد اندکی همانند »پرهیز از نفرت‌انگیز شدن «، با بعضی از رهنمودهایی منطبق است که ماکیاولی ارائه کرده است. از دلایل این انطابق، برآمدن هر دو شخصیت از شرایطی است که در آن نهادهای سیاسی، اجتماعی، اخلاقی و دینی در سراشیب زوال قرار داشتند. هر دو نفر، کشتار و خشونت، زور و تزویر و فریب را از کلیدهای موفقیت دانسته و بر آن بوده‌اند که برای تثبیت حکومت و تامین امنیت و آنچه که رعایت عدالت نامیده می‌شود، می‌توان از هر راهکار و ابزاری، ولو غیراخلاقی استفاده کرد.

Machiavellian Attitude towards the Ruling Procedure of the Founder of Al-Muzaffar

Considering the lack of much differences between creation, nature of man and human society throughout history, roughly speaking, identical foundation of applying power and governing procedures have been applied in the construction of power and the government formation. Examining the ruling procedure of the founder of AlMuzaffar, Amir Mubarez alDin Muhammad (713765 AH / 13131363 AD), based on political, religious and moral point of views and comparing it with Machiavellian thoughts and reflections (873933 AH / 15271469 AD), as one the most conspicuous figures in the history of political ideas and philosophy of government is the main issue of the present paper. Depicting a ruling procedure based on violence and case to case implementation of Sharia rules in the postIlkhanid interregnum, Amir Mubarez alDin paced a path in politics that was theorized about two centuries later by Machiavelli as a nonmoral theorist of power. Findings of this descriptiveanalytical research show that despite the superficial differences in the speech and behavior of the rulers in different territories during the past centuries affected by cultural regional differences as well as some pertinences of the time, there is some homogeneity between the political thought of some experts and ruling procedures of some rulers.