عوامل موثر بر ناکامی فتوح و گسترش اسلام در قلمرو خزرها (132-22ق.)

فتوح اسلامی در قلمرو خزرها، در قیاس با قلمرو دیگر قدرتهای پیرامون سرزمینهای اسلامی، توام با موفقیت نبود. بر این اساس پژوهش پیش رو با استفاده از روش تحقیق تاریخی در صدد پاسخ به این پرسش است که چه عواملی در ناکامی فتوحات و گسترش اسلام در قلمرو خزرها موثر بود؟ یافته های این تحقیق نشان میدهد این ناکامی معلول مجموعه ای از عوامل نظامی، اقتصادی و اجتماعی و جغرافیائی بوده است. از منظر نظامی؛ میتوان به مواردی چون قدرتمندی خزرها در بسیج نیروها، تجهیزات برتر نظامی، برخورداری از استحکامات دفاعی و پشتیبانی نظامی آنها از سوی خوارزمیها و روسها اشاره کرد. از بعد اقتصادی و اجتماعی؛ برخورداری خزرها از یک اقتصاد قدرتمند و پویا، وجود عدالت نسبی اجتماعی و در نتیجه رضایتمندی عمومی اقوام خزری از وضعیت خود حائز اهمیتند. همچنین دوری سرزمین خزرها از مرکز خلافت، وجود ناهمواریها و سرمای شدید این سرزمین از عوامل موثر بر ناکامی فتوحات اسلامی در قلمرو خزرها و در بعد جغرافیایی بوده است.

effective factors On the failure of Islamic conquests and Spread of Islam in the land of the Khazaria (13222h)

Islamic conquests in the Khazar territory in comparison to other territories which invaded by Muslims, was faced with failure. Accordingly, the present research,by using the method of historical research, wants to answer the question of what factors had been impressive in failure of Islamic conquests in the Khazar lands? this research reaches to this conclusion that there are some important reason which leading to Muslimschr('39')s failure . this paper wants to say that Muslims couldnchr('39')t conquer khazars land because of  the Khazar military structure, especially its powerful strength in mobilizing forces, superior military equipment, having a defensive fortresses, and they were supported  from Khwarizmians and the Russians besides the possession of a powerful and dynamic economy and the existence of a relative social justice which leading to the general satisfaction of the khazarchr('39')s state and finally their remoteness from the caliphate centers, the existence of natural obstacles and the cold weather of this land were the effective factors On the failure of Islamic conquests in the land of the Khazaria.