نقد و بررسی روایت تهاجم نظامی تبابعه به ایران تا مرزهای تبت و چین در عصر قباد اول ساسانی با تکیه بر روایت طبری و دیگر منابع اسلامی تا قرن هفتم هجری

تاریخ طبری به عنوان یکی از مهم ترین منابع تاریخ اسلام، روایت پیشروی نظامی برخی ملوک تبابعه به ایران تا مرزهای چین و تبت در عصر قباد را بدون هرگونه داوری نقل کرده است. منابع اسلامی تا قرن هفتم هجری نیز غالباً این روایت را پذیرفت هاند، لیکن بسیاری از منابع هم عصر ساسانیان، مطلبی که موید این معنا باشد ارائه ننموده اند. این نوشتار با روش توصیفی - تحلیلی و مراجعه به اسناد و مدارک تاریخی، به دنبال پاسخ این پرسش بوده که روایت مذکور تا چه حد مورد تایید است . نتایج حاصل از مقایسه روایت طبری و منابع تاییدکننده آن، با گزارش های تاریخی غیراسلامی - اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم میلادی - نشان می دهد که این پیشروی به معنای زیرپا گذاشتن حاکمیت ایران نبوده، بلکه تنها با تسخیر حیره و غارت بخش هایی از محدوده فرات، سواد تا تیسفون مدائن - در غرب متصرفات امپراطوری ساسانی - مطابقت دارد.

Military March of Tabābi ̒a Monarchs for Iran to the Borders of China and Tibet in the Sāsānid Qobād I Era (Based on the Narrative of Ṭabarī and the Sources of Pre seventh century A.H)

Study of the remained resources from south of Saudi Arabia indicates that in spite of mythic understandings of some historians,Ṭabari's narration demonstrate that Tabābi ̒a kings had march to China and Tibet borderlines.This is not only in agree with fourth century Yamani stone writings,but also it is near to historical realities remained from sources of perseventh century.Current article with scientific approach in history and by a descriptive analytic methodology aimed to find response to this question that what is the mean of reports from this event and what geographical and characteristics are included.On the basis of our study we can say that this march is in accord with clues of geographical history and probably Tibet is current Tajikistan. Many reasons as tribute to the Sāsānids by the Hephthalites, Qobād weakness caused by Mazdakiys and their improper supports from Kendiys is a rival of Munzers household lead to some Tabābi ̒a marches.