مقایسه تطبیقی جایگاه سیاسی قضات در عصر خلافت عباسی( 656-132 ﮬ ق) و امپراطوری عثمانی( 1341-699 ﮬ ق)

قضاوت از مناصبی است که ابتدا در ذیل وظایف خلیفه قرار داشت و به تدریج به دیگران تفویض شد. لیکن خلفای عباسی در صدد بودند به رغم تفویض قضاء به دیگران، همچنان از موقعیت دینی آن برای خود بهرۀ سیاسی ببرند. در حکومت عثمانی نیز سلاطین مدعی حاکمیت اسلامی بودند؛ از این رو ملزم شدند حکومت خود را با خمیرمایۀ شریعت بنیان نهند. در نتیجۀ این رویکرد، قضات به عنوان بازوان دولت در اجرای شریعت در بدنۀ دولت نقش ممتازی یافتند. این پژوهش تلاش نمود تا با روش توصیفی تحلیلی، با استناد به منابع تاریخی، جایگاه سیاسی قضات در دورۀ عباسی و دورۀ عثمانی را به صورت تطبیقی مورد مقایسه قرار دهد. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر آن است که خلفای عباسی با ایجاد منصب قاضی القضاتی و استقلال دیوان قضا و سلاطین عثمانی با ایجاد منصب قاضی عسکری و سازمان دادن نظام قضایی با استفاده از نظام مدرسه، موجب ارتقای جایگاه سیاسی قضات شدند.

Comparative Comparison of Judges' Political Position in the Age of Abbasid Caliphate (656132 AH) and the Ottoman Empire (6991384 AH)

Judging from the positions that the first caliph was the following tasks and gradually be delegated to others. But despite the Abbasid caliphs were seeking justice delegated to others, as well as its religious position for their own political gain. The Ottoman sultans claimed Islamic News hence were required to lay the foundation for the rule of law with leaven. As a result of this approach, judges, law enforcement in the body as an arm of the state government had a unique role. This study attempted to analytical method, according to historical sources, the political status of the judges during the Abbasid and Ottoman period as compared to the comparative. The results suggest that Abbasid created position of chief justice and the independence of the judiciary and the Ottoman Sultans Court by creating the post of chaplain and the organization of the judicial system with the school system, promote political position were judges.