رویکردی تربیتی به کارکردهای پرسش از منظر قرآن کریم

توجه به نقش تربیتی قرآن کریم در زندگی بشر و تاثیر شگرف آن در هدایت، نشانگر آن است که علاوه بر اثربخشی محتوا، روش‌های به‌کارگرفته‌شده در آن نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و شایسته تامل است. یکی از روش هایی که کاربست آن به‌وفور در قرآن مشاهده می‌شود، راهبرد پرسش است. پژوهش حاضر درصدد است تا با تامل در پرسش‌های قرآنی با روش تحلیل زبان فنیرسمی، ضمن تبیین جایگاه ویژه پرسش در فرآیند تربیت، کارکرد های آن را استخراج نماید. یافته های پژوهش نشان می دهد ادبیات پرسشی در قرآن کریم، راهبردی است که مشتمل بر کارکردهای متعدد در مسیر تربیت مخاطبان است: برقراری ارتباط با موضوع (حکایی و تمرکزی)، وارد ساختن تنشِ شناختی، بازبینی بینش ها در ساحت تحول درونی، غفلت‌زدایی و یادآوری بدیهیات فطری و عقلی، بسط منظر فرد نسبت به واقعیت ها، برانگیختگی عاطفی، طرح دلیل بر مدعا، تذکر نسبت به موقعیت ارتباطی فرد، نمایان‌سازی تناقضات فکری مخاطب، خطایابی و کمک به تغییر عملکرد و گشودن عرصه های تفکر ازجمله کارکردهای تربیتی پرسش در قرآن کریم است که در مجموع، راهبرد ویژه‌ای را در مسیر تعلیم و تربیت رقم می‌زند.

An Educative Approach to Question’s Functions in the View of Holy Quran

Paying attention to educative role holy Quran in human life and Its considerable influence on the guidance indicates that in addition to effectiveness of its content, it’s applied method has special importance and should be observed. This article attempts to extract functions of question in the process of education, in addition to clarify its special position, by reflection on Quranic questions and by analysis of technicalformal language. Results demonstrate that interrogative literature in holy Quran is a strategy including of numerous functions with the goal of addressee’s education: making connection with subject, creating cognitive tension, revision of viewpoints intuitions in the field of inward change, elimination of neglect and reminding of innate and rational axioms, expansion of views regarding to facts, emotional excitation, presentation of proofs for claims, notification regarding to communicational position, declaration of intellectual contradictions of addressees, detection of faults and help to changing function, opening fields of thinking. These are several educative functions of question in holy Quran that totally present special strategy for teaching and education.