تفسیر معصومین (ع) از حدیث

فهم اوّلیّه احادیث همیشه و لزوماً، با فهم مقصود اصلی حدیث برابر نیست. مسیر گذر از فهم ظاهری و رسیدن به مقصود واقعی حدیث با گردآوری قراین و احادیث مرتبط طی می‏شود. در این میان، تفسیر حدیث معصوم از آن جهت که به صورت مستقیم و صریح در توضیح حدیثی دیگر آمده است به عنوان یکی از مهم‏ترین قراین، از بالاترین کارآیی در فهم روایات برخوردار است. این مقاله با بررسی انواع تفاسیری که از معصومین (ع) در جهت توضیح سایر احادیث ارائه شده و ذکر نمونه‏هایی از آن، در صدد است جایگاه و نقش ویژۀ ائمه را در شناساندن مقصود واقعی حدیث و کمک به فهم دقیق روایات تبیین نماید. در فهم احادیث، نمی‌توان تنها به یک حدیث بسنده نمود و فهم خود از آن را مقصود اصلی حدیث دانست، بلکه لازمۀ فهم دقیق از یک روایت و درک مقصود نهایی آن، بررسی تمام روایات مربوط و سنجش حدیث با همه آنهاست. این روایات تفسیری گاه، به صورت‌های مختلف گفتاری به بیان معنا، بیان مصداق، تاویل واژه‌ای از روایت، ذکر مفهوم یا مصداق تمام روایت، تصحیح نقل و بیان سبب ورود آن می‌پردازد و گاه، حتی در قالب عملی نمودار می‌گردد.