تحریف در حدیث، عوامل و پیامدها

با توجه به آسیب‌پذیر بودن حدیث،محدثان از دیرباز، بر این باور بوده‌اند که استفاده از این گنجینه گرانسنگ، نیازمند طی مقدّماتی است که یکی از آنها شناسایی آسیب‌ها و زدودن پیامدهای نامطلوب آن است. «تحریف» به معنای تغییر یافتن حدیث در لفظ یا معنا، یکی از این آفتهای راه‌یافته در احادیث است کهتشخیص آن و توجّه به پیامدهای نامطلوبی که دارد پژوهشی دقیق را می‌طلبد. تحریف متون دینی سابقه دیرینه‌ای داشته و از دیرباز مورد توجّه و دغدغه متفکّران اسلامی بویژه حدیث‌پژوهان بوده است. این نوشتار، با روش توصیفی ـ تحلیلی با هدف بیان عوامل و پیامدهای تحریف در احادیث، شکل گرفته است. از آنجا که اندک تغییر در حروف و کلمات، ما را در رسیدن به مقصود اصلی معصوم (ع) ناکام می‌گذارد، توجّه به آسیب «تحریف» از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این مقاله به بررسی مفهوم تحریف، انواع، عوامل و پیامدهای آن پرداخته شده است.ابهام و نارسایی عبارات، اضطراب، تعارض و تغییر در مقاصد حدیث، برخی از پیامدهای آن است. البته، حدیث‌پژوه می‌تواند با تشکیل خانواده حدیث، جامع‌نگری و یافتن تمام احادیث مشابه و مرتبط به موضوع، به متن منقّح و غیرمحرَّفِ حدیث، دست یابد.