کوه‌ در نهج البلاغه با نظری بر یافته‌های زمین‌شناسی

در خطبه‌های 1، 91، 177 و 211 نهج ‌البلاغه، مباحث گوناگون درباره کوه‌ها با عبارت‌های مختلف برای پی بردن انسان‌ها به خالق بی‌همتای قادر، آمده است. دانشمندان و محقّقین علوم زمین بر‌آن‌اند که کوه‌ها طی زمان‌های طولانی تشکیل شده و تکامل یافته‌اند و کوهزایی در پوسته زمین بر اثر فرایندهایی مثل فرورانش در لبه‌های ناآرام قارّه‌ای با چین‌خوردن لایه‌ها و یا بر اثر نفوذ «ماگما»ی مذاب از ماگمای گداخته، به صورت‌های مختلف، مثل آتشفشان‌ها، ایجاد می‌شوند. بررسی‌ کاربرد «کوه» و توصیف آن در این خطبه‌ها روشن ساخت که این اشارات علمی با یافته‌های ثابت شده و قطعی زمین‌شناسی مانند: زمین ساخت صفحه‌ای، «ایزوستازی» و ریشه‌دار بودن کوه‌ها، ساختمان درونی کوه‌ها، اعتدال حرکات زمین، فواید وجود کوه‌ها در روی زمین و... نه تنها در تعارض نیست، بلکه منشا وحیانی این سخنان را ثابت می‌کند.واژگان کلیدی: امام علی(ع)، نهج البلاغه، کوه، زمین‌شناسی، زمین.