در جستجوی «هفت آسمان» قرآن

قرآن مبین از آسمان‌های هفتگانه سخن می‌گوید، امّا اخترشناسان کنونی نشانی از این گزاره نیافته‌اند و از میلیاردها کهکشان سخن می‌گویند. مقاله حاضر با مروری بر پیشینه تاریخی هفت آسمان و ارزیابی مهمترین آرای ارایه شده در این باب، بیان می‌دارد که درباره هفت آسمان، عهد ذهنی معیّن و معلومی در ذهن مخاطبان مستقیم قرآن وجود داشته است و محتمل است که ایشان به سان پاره‌ای دیگر از قدما، برای ماه و خورشید و هر یک از سیّارات پنجگانه شناخته شده منظومه شمسی در آن دوران، آسمان جداگانه‌ای قرار داده باشند و به تبع مشهود بودن ماه و خورشید و سیّارات پنجگانه، آسمان‌های آنها را هم با نگاهی توّهم‌آلود، مشهود و معلوم فرض کرده باشند. با این‌همه، از آنجا که اراده شدن این معنای مبتنی بر ظواهر و پیشینه تاریخی از سوی قرآن با مسلّمات کنونی علمی تعارض دارد، نگارنده بر آن است که در این موضع باید از ظواهر عبور نمود و از میان تاویلات محتمل، شایسته‌ترین را برگزید. بدین‌سان، می‌توان نتیجه گرفت که حمل عدد هفت بر مطلق کثرت، تاویلی در خور اختیار جلوه می‌کند. واژگان کلیدی: هفت آسمان، رابطه دین و علم، رابطه قرآن و علم، خطا‌ناپذیری قرآن، شبهات قرآنی.