معنای ضلالت و چگونگی انتساب آن به برخی انبیای الهی در قرآن

«ضالّ» با توجّه به معنای لغوی و کاربرد آن در شماری از آیات قرآن، به کسی گفته می‌شود که به هدایت آسمانی راه ندارد و این هدایت آسمانی اعم از آگاهی از اسرار غیب یا بهره‌مندی از وحی الهی است. کاربرد آن درباره انبیای الهی نیز در چارچوب همین معناست: در داستان حضرت یوسف (ع)، برادران وی، فرزندانِ پیامبر خدا، در دو مورد پدرشان حضرت یعقوب (ع) را «ضالّ» می‌خوانند:‌ ?اِنَّ اَبَانَا لَفِی ضَلالٍ مُبِینٍ? و ?تَاللَّهِ اِنَّکَ لَفِی ضَلالِکَ الْقَدِیمِ?. ضلالت در هر دو مورد، به معنای انکار اطّلاع یعقوب (ع) از اخبار و اسرار غیبیی چون منتخب الهی بودن یوسف (ع) در بار اوّل و زنده بودن او بعد از گذشت چندین سال در بار دوّم است. «ضالّ» بودن حضرت موسی (ع) در بیان خودش: ?قَالَ فَعَلْتُهَا اِذًا وَاَنَا مِنَ الضَّالِّینَ? و پیامبر اکرم (ص) در بیان خداوند خطاب به او ?وَوَجَدَکَ ضَالاً فَهَدَی? نیز به زمان پیش از نبوّت ایشان و بهره‌مند نبودنشان از وحی الهی اشاره دارد. واژگان کلیدی: ضلالت، ضالّ، انبیا ، عصمت، نبوّت.