گونه‌شناسی کارکرد سیاق در رفع ابهام از ظاهر آیات

سیاق، به عنوان چارچوب و فضایی که پیام الهی در آن صورت یافته، در رفع ابهام از ظاهر آیات، کارکرد اساسی دارد. کارکرد سیاق، بر اصول بنیادی وحدت پیکر و عدم تعارض آیات قرآن استوار است. در صورت فراهم بودن شرایط کارکرد (وحدت موضوع و وحدت جهت موضوع)، قرینه‌های متّصل و منفصل کلام بستر ظهور سیاق قرار می‌گیرند. با ظهور ابهام در کلام، یا قرینه‌ای دالِّ بر رفع آن وجود دارد و یا ندارد. در صورت وجود، یا متّصل است و یا منفصل. متّصل یا درونی است و یا بیرونی. درونی یا لفظی است و یا لُبّی. و بیرونی یا قبل از کلام قرار دارد و یا بعد از آن. منفصل یا در همان سوره است و یا در سُوَر دیگر. با این مبنا در مقاله حاضر، پس از بیان دو اصل بنیادی وحدت پیکر و عدم تعارض آیات، به تبیین قراین کلام پرداخته و با این مبانی تعریف سیاق ارایه گردیده است. سپس، شرایط کارکرد سیاق را معرّفی و محدوده کارکرد آن را با طرحی نوین، در پنج گونه به بحث و بررسی نشسته‌ایم: 1- قرینه پیوسته، مویّد معنای ظاهر؛ 2- قرینه پیوسته، خلاف معنای ظاهر؛ 3- قرینه گسسته، مویّد معنای ظاهر؛ 4- قرینه گسسته، خلاف معنای ظاهر؛ 5- عدم وجود قرینه.