هستی و ساحت ‌های مختلف آن در روایات ابوهریره کوششی نخستین برای بازسازی اندیشۀ اخلاقی او

یکی از ادوار مهم در تاریخ اندیشۀ اخلاقی جهان اسلام، عصر صحابۀ پیامبر اکرم (ص) است. در این عصر، آموزه‌های اخلاقی پیامبر اکرم (ص) توسط صحابه رواج یافته‌اند. یکی از صحابه که روایات بسیاری را از پیامبر اکرم (ص) نقل کرده، ابوهریره است. به دلیل جایگاه مهم سیاسی و فرهنگی ابوهریره در عصر امویان، یعنی جانشینی مروان بن حکم در مدینه و پرداختن به حرفۀ قصص‌گویی، کشف اندیشۀ اخلاقی‌ که او ترویج کرده، از اهمیت به سزایی برخوردار است. نخستین گام برای کشف نظریۀ اخلاقی ابوهریره، تبیین مبانی هستی‌شناختی ابوهریره است. واکاوی بنیاد‌‌ی‌ترین نگرش‌های ابوهریره به هستی و ساحت‌های مختلفش، ازآن­‌رو اهمیت دارد که پایه‌‌گذار درک ابوهریره نسبت به فعل اخلاقی، غایت اخلاقی­زیستن و شیوۀ سلوک برای رسیدن به این غایت است. در این مطالعه برای بازشناسی نگرش‌های هستی‌شناسانۀ ابوهریره، همۀ روایات او که در مهم‌ترین منابع روایی اهل سنت گزارش شده‌اند و در آن‌ها، کلیت هستی و آفریده‌های هستی در اندیشۀ ابوهریره بازتاب یافته است، تحلیل شده‌اند. براساس یافته‌های این تحقیق، که به روش توصیفی تحلیلی  انجام شده،  آن سان که در روایات منسوب به ابوهریره بازتاب یافته است، مهم‌ترین نگرش‌های ابوهریره به هستی و ساحت‌های مختلف هستی را می‌توان در ذیل سه بحث کلان صورت‌بندی نمود: «آفریدگار جهان و اوصافش»، «دنیا» و «پایان کار جهان». همچنین، برپایۀ مطالعۀ کنونی می‌توان دریافت که میان نگرش‌های ابوهریره نسبت به ساحات هستی انسجام برقرار است و پایه‌گذار اندیشۀ اخلاقی ابوهریره، همین نگرش‌ها به هستی و ساحت‌های مختلف هستی محسوب می‌شوند.