مقایسه علل طبیعی زلزله در روایات اسلامی و فرهنگ ‌های پیشین

زلزله به عنوان یکی از حوادث پر رمز و راز طبیعی با پیامدهای دهشتناک آن، اقوام و فرهنگ‌های گوناگون را بر آن داشته است در باره علل و عوامل بروز آن، افسانه‌سرایی کرده و تفاسیر مختلفی ارائه دهند. در روایات اسلامی نیز عللی برای بروز زلزله همچون کوه قاف و حرکت جانداران حامل زمین برشمرده شده است. برخی از اندیشمندان مسلمان آنها را پذیرفته‌اند و برخی دیگر، با استناد به روایاتی که می گوید مادام که محتوای روایات از قبیل روز دانستن شب و یا شب دانستن روز نباشد، نباید آنها را رد کرد، در برابرشان سکوت کرده­ و علمش را به اهلش واگذار کرده‌اند. این پژوهش که به شیوه توصیفی­ تحلیلی و با رجوع به منابع کتابخانه‌ای انجام شده است، به دنبال بررسی مقایسه‌ای این علل طبیعی در روایات با باورهای فرهنگ‌های پیشین در این زمینه است. بررسی‌ها نشان داد که رابطه تنگاتنگی بین این علل در روایات اسلامی با اسطوره‌های دیگر فرهنگ‌ها وجود دارد. وجود این قرابت‌های بسیار نزدیک با اساطیر دیگر فرهنگ‌ها، حضور افرادی همچون کعب الاحبار در اسناد این روایات که در اسناد بسیاری از اسرائیلیات وجود دارند و مخالفت آنها با بدیهیات حسی و قطعیات علمی که در حد روز دانستن شب است، ما را به این نتیجه رساند که این روایات به هیچ وجه قابل پذیرش نیستند و جایی برای سکوت و واگذاری علم این روایات به اهلش وجود ندارد.