مبانی ناسخ و منسوخ و روش های نقد نسخ در تفسیر القرآن العظیم ابن‌کثیر

نسخ از جمله مسائل مهم در علوم قرآنی و تفسیر است که همواره دانشمندان اسلامی به آن توجه نشان داده‌اند. قریب به اتفاق دانشمندان با وجود اختلاف‌نظر در تعداد و نوع آیات ناسخ و منسوخ اصل وجود نسخ را پذیرفته‌اند. ابن‌کثیر از مفسرانی است که در تفسیر خود به مسئله نسخ توجه ویژه‌ای نشان داده است. در این مقاله با روش تحلیلی - توصیفی ابتدا به موضوع نسخ در تفسیر ابن‌کثیر پرداخته شده و سپس مبانی وی در نسخ و نوع مواجهه وی با مسئله نسخ بررسی خواهد شد. او از میان 45 مورد نسخی که ذیل آیات، مورد بحث قرار داده به طور روشمند و بر اساس مبانی تعیین شده 10 مورد را پذیرفته است. اعتقاد به گسستگی نزول در سوره های مدنی و تقدم و تاخر سوره ها و توجه به سیاق آیات از جمله این مبانی است. این مفسر در مواجهه با ناسخ و منسوخ نیز توجه ویژه ای به آیات و سنت پیامبر(ص) همچنین استناد به اقوال صحابه و تابعین و مفسران دارد. ابن‌کثیر در مواردی نیز معتقد است میان حکم آیه ناسخ و آیه منسوخ ارتباطی وجود ندارد و در مواردی تخصیص و استثناء در آیات را به جای نسخ پذیرفته است.

the principles of the naskh (abrogation) and the type of ibn kathir’s encounter with abrogation in the interpretation of the great qur’an by ibn kathir

the present study analyzes the behavior of moses (a) in relation to the incompatible behaviors of the children of israel and pharaoh. “what are the strategies of moses (a) for the psychological management of society, in relation to the incompatibilities that can be analyzed with the concept of psychological defense?” accordingly, the maladaptive defenses of these individuals were extracted and categorized and analyzed using the “qualitative method of text analysis” in discussions related to psychological defense mechanisms. also, in order to study the methods of mental management in the face of unhealthy behaviors, “conventional methods in islamic sciences” and observing the “rules of interpretation of the qur’an” in were used. the results of this study explain the two mechanisms of “rationalization and projection” in the children of israel, the three mechanisms of “projection, devaluation and omnipotence& in pharaoh and seven methods of management by moses (a). the “reassuring” approach is common between psychology and the qur’anic teachings, and six new approaches include “tolerance for desensitization, awareness, storytelling, justifying participants, deprivation of privileges, and changing the environment.”