بازپژوهی معنای واژه «متکا» در آیه 31 سوره یوسف

معنای واژگان قرآن هرچند در ابتدا با فرهنگ مفاهمه مخاطبان نخستین آن سازگار بوده لیکن در سده های بعد دچار تشتت آرای مختلف شده و عواملی چون ورود واژگان معرب در متن قرآن نیز همواره مزید بر علت بوده است. یکی از واژگانی که در میدان تزاحم آرای مختلف قرار گرفته, واژه «متکا» در آیه 31 سوره یوسف است که لغویان و مفسران برای آن چهار معنای «مجلس», «تکیه گاه», «خوراکی» و «ترنج» را مطرح کرده اند. در جامعه مفسران, برخی تلاش کرده اند تا معانی مختلف را با یکدیگر جمع نمایند و برخی دیگر آشکارا معنای مخالف نظر خود را تخطیه نموده اند؛ برخی نیز تمام معانی را ذکر کرده و از ترجیح یک معنا بر سایرین, اجتناب کرده اند. پژوهش حاضر با روشی توصیفی-تحلیلی ابتدا قرایات گوناگون را تبیین و سپس به بررسی آرای مختلف لغویان و مفسران پرداخته و پس از رفع ایرادهای وارده, معنای «ترنج» را بر سایر معانی ترجیح داده است. این معنا علاوه بر مویداتی چون علم لغت, روایات فریقین, سیاق آیه مورد بحث و آرای مفسران, از منظر «معربات» نیز مورد تایید است؛ زیرا با همان قرایت مشهور «متکا», در زبان قبطی و حبشی به معنای «ترنج» است, و این با فضای داستان حضرت یوسف علیه السلام که در مصر (آفریقای جنوبی) رخ داده نیز هم خوانی دارد.

re-examining the meaning of the word reliance in verse 31 of surah yusuf

the present study analyzes the behavior of moses (a) in relation to the incompatible behaviors of the children of israel and pharaoh. “what are the strategies of moses (a) for the psychological management of society, in relation to the incompatibilities that can be analyzed with the concept of psychological defense?” accordingly, the maladaptive defenses of these individuals were extracted and categorized and analyzed using the “qualitative method of text analysis” in discussions related to psychological defense mechanisms. also, in order to study the methods of mental management in the face of unhealthy behaviors, “conventional methods in islamic sciences” and observing the “rules of interpretation of the qur’an” in were used. the results of this study explain the two mechanisms of “rationalization and projection” in the children of israel, the three mechanisms of “projection, devaluation and omnipotence& in pharaoh and seven methods of management by moses (a). the “reassuring” approach is common between psychology and the qur’anic teachings, and six new approaches include “tolerance for desensitization, awareness, storytelling, justifying participants, deprivation of privileges, and changing the environment.”