نگرش فمینیستی عزیزه الحبری به آیات قرآن با تاکید بر مساله‏ ضرب زنان

ارتباط و تعامل روبه‏رشد جهان اسلام و دنیای غرب به شکل‏گیری نحله‏های گوناگونی انجامیده که هریک به تنهایی منادی تفسیر اصیل و برداشت صحیح از آیات قرآن هستند. یکی از این جریان‏های نوظهور، «فمینیسم اسلامی» است که طی چند دهه اخیر، خواهان اصلاح فهم قرآن کریم با هدف ارائه‏ الگوی جنسیتی برابر و در نتیجه، ارتقای جایگاه زنان در اسلام است. یکی از برجسته‏ترین نواندیشان این جریان، عزیزة الحبری است که این مقاله با روش توصیفی‌‌تحلیلی در صدد استخراج نگرش قرآنی اوست. وی در تفسیر قرآن از اصولی لازم در فهم همچون توحید، اصل تنوع و اصل سازگاری نام می‏برد. الحبری نتیجه‏ مبنا قرار دادن این اصول را رعایت اعتدال و اجتناب از دیدگاه‏های پدرسالارنه می‌داند که زیربنای دستیابی به نظام روابط عادلانه است. به نظر او، هر برداشتی خلاف این اصول همچون پنداشت‏های پدرسالارانه از آیات الهی، مردود بوده و باید کنار گذاشته شود. همچنین دو مولفه‏ روشی مهم وی که در روند نظرات تفسیری هویداست، «اصلاح تدریجی» و «بسترمندسازی فهم آیات» است. یکی از مهم‌ترین نظرات الحبری پرداختن به «ضرب زنان» در آیات قرآنی است که از رهگذر مویدات قرآنی و روایی، منظور از نشوز را زنا دانسته و سپس تفسیر متفاوتی از آن در راستای سنت اصلاح تدریجی قرآن ارائه داده و قائل به لزوم محو کلی این سنت ناصحیح در دوره‏ معاصر شده است.

Azizeh al-Hibri’s feministic point of view of the Quranic verses with a focus on the issue of beating women

DOR: https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516026.1399.10.22.5.8 The growing communications in the Muslim world have led to various outlooks and attitudes each of which claims genuine and truthful understanding of the Quran. A recent school of thought in this case is the “Islamic feminism”. Over the past few decades, the followers of this thought have called for a modified understanding of the Quran on the basis of their proposed gender parity pattern, thus to promote the status of women in Islam. One of the prominent thinkers in this movement is Azizeh alHibri whose opinions are examined in this paper through a descriptiveanalytic method. She considers certain concepts such as monotheism, variety and compatibility as essential principles for the interpretation of the Quran. According to her, the implementation of these principles results in moderation and avoidance of patriarchal attitudes which would underlie just and fair relations. She also believes that any implication of the verses not based on these principles is wrong and, therefore, should be banned. She proposes two methodic parameters for understanding the Book, gradual modification and cognitive predisposition. A major issue that AlHibri deals with regards the beating of women. In this case, she uses evidence from the Quran and Hadiths to say that the disobedience deserving such a punishment is adultery indeed. Sticking to her “gradual modification”, she comes up with a particular interpretation of the issue and suggests the complete abolition of this wrong tradition in modern times.