اصول فهم حدیث از منظر فیض کاشانی در کتاب «المحجه البیضاء»

ملا محسن فیض کاشانی (د. 1091ق)، یکی از شخصیت‌های مهم و اثرگذار در علوم اسلامی و به‌ویژه مباحث اخلاقی و حدیثی شیعه امامیه است. ازجمله تالیفات ارزشمند وی، کتاب المحجه البیضاء است که با هدف شرح و اصلاح احیاء علوم الدین محمد غزالی به نگارش درآمده است. این اثر اخلاقی، دربردارنده شرح و تبیین بسیاری از روایات تربیتی و گاه فقهی و جز آن است. این مقاله با تکیه بر این اثر ارزشمند، تلاش می‌کند با مطالعه متن کتاب، به روش توصیفی‌– تحلیلی مبانی مورد نظر فیض کاشانی را در فهم احادیث استخراج کند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد مولف المحجه البیضاء هنگام معنی کردن روایات، از اصولی همچون توجه به معانی دقیق واژگان، توجه به کاربردهای مجازی و آرایه‌های ادبی، رعایت اصل سیاق، تکیه بر قرائن ناپیوسته، تاویل روایات متشابه، استناد به عقل در شرح روایات، در نظر گرفتن شرایط صدور حدیث، استناد به قیاس اولویت و جمع بین روایات متعارض، بهره جسته است.

The principles of understanding Hadith from the viewpoint of Feyz Kashani in his book ‘AlMahajjatul Bayza’

Mullah Mohsen Feyz Kashani (15981680) was an eminent and influential Imami Shia scholar in Islamic studies especially ethics and Hadith. One of his valuable publications is the book ‘AlMahajjatul Bayza’ which is an elaboration on Mohammad Ghazali’s ‘Ehya oloume Din’. This work presents and interprets a lot of quoted statements in ethics and sometimes in jurisprudence. In this study, the text of the book is reviewed and the principles of understanding Hadiths are derived as meant by the book author. For this purpose, a descriptiveanalytic method is used. As the results of the study show, to translate and interpret Hadiths, Feyz Kashani has paid attention to such points as the precise meanings of words, figurative usages, literary figures, the role of context, global context clues, dubiety of statements, rationality, the circumstances in which statements were made, deductions of priority, and reconciliation of contradictory Hadiths.