بررسی ادبی داستان طالوت در قرآن کریم

داستان طالوت که در دل آیات 244-252 سوره بقره قرار گرفته، تعاملی پویا با سیاق خود و نیز برخی آیات سیاق‌های قبل و بعد از خود دارد؛ این انسجام درونی، با هدف انتقال پیام‌های اندیشه‌ای خاص در متنی کوتاه بوده است. داستان طالوت ضمن بیان مقطع مهمی از تاریخ بنی‌اسرائیل، قانون ایجاد تعادل از طریق دفع و غلبه در جوامع بشری را به‌عنوان مضمون و موضوع اصلی مطرح کرده است. مضامین فرعی و محتوای داستان، هریک در تعاملی پویا و فزاینده با موضوع اصلی قرار دارند. یکی از مضامین فرعی داستان، وجود تعادل میان تقدیر الهی و تدبیر انسان است؛ بدین معنی که برنامه خداوند، ایجاد تعادل در جوامع بشری است، اما خداوند انسان را مسئول دانسته و او را به اقدام مناسب در این زمینه مکلّف کرده است. این اقدام مناسب در گروی خصال بایسته‌ای همچون صبر، استقامت، تسلیم، توسل، توکل و تلاش است. ساختار ادبی داستان نیز به این ارتباط و تعامل پویای موجود میان موضوع و محتوا، مدد می‌رساند. گزینش واژگان، عبارات و جملات، بهره‌گیری از عناصر نمایشی، استفاده از سبک‌های بیانیِ انسجام‌دهنده، شخصیت‌پردازی‌های شخصیت‌های اصلی و فرعی داستان، همچنین بیان بجا و مناسب عاقبت داستان و تصریح بر موضوع اصلی به‌صورت پی‌نوشت در آخرین آیه‌ این داستان، مولفه‌های ساختار ادبی داستان هستند که در خدمت پیام‌های اندیشه‌‌ای آن بوده و آن‌ها را به ذهن مخاطب القا کرده و تاکید و تثبیت می‌نمایند.

Literary analysis of the story of Talut in the Holy Quran

The story of Talut narrated in verses 244252 of the chapter ‘AlBaqhareh’ in the Quran is quite consistent and interactive with the verses before and after it. This internal conceptual coherence is intended to convey certain messages in a brief manner. Reflecting an important historical period of Israelites, the story illustrates the principle of balance formation through repulsion and conquest as its main theme. In addition, subsidiary concepts and the story content interact with the main theme dynamically and synergistically. One of those subsidiary concepts is the balance between the will of God and the tact of man. That is to say, God intends to make a balance in human communities and obliges man to do his best in this case. Man can do his best but through such merits as patience, resistance, submission, reliance and invocation. The dynamic relationship between the theme and the content of the story is contributed to by its literary structure. This structure is characterized by the specific choice of words, expressions and clauses, the use of dramatic elements, cohering rhetorical styles and effective techniques of developing the major and minor characters, an appropriate and timely conclusion, and the statement of the main theme in the last verse of the story. All these textual tokens serve to convey the message to the audience and establish it in his mind.