بررسی تحلیلی حدیث«اِنَّمَا یَعْرِفُ الْقُرْآنَ مَنْ خُوطِبَ بِه‌»

برخی از اخباریان با استناد به حدیث «انما یعرف القرآن من خوطب به» قائل به عدم حجیت ظواهر قرآن و انحصار حق تفسیر قرآن برای ائمه علیهم السلام شده‌اند. این جمله ذیل روایتی وارد شده که امام باقر(ع) با محدث مشهور اهل سنت قتاده بن دعامه، پیرامون تفسیر برخی از آیات قرآنی گفتگوی می‌کنند. بنابراین برای فهم آن جمله، نیاز به بررسی آن گفتگوست. این پژوهش در بررسی تحلیلی آن گفتگو، قصد دارد لایه‌های فهم قرآن و گونه‌های روایات تفسیری را تبیین نموده و آسیب‌های این حدیث را بررسی نماید. در نوشتار حاضر، تلاش شده است بین ترجمه، تفسیر و تاویل تفاوت گذاشته شود و بیان امام(ع) مبنی بر حق انحصاری فهم قرآن برای اهل خطاب را به بیان تاویلی توجیه نماید. آسیب سقط در مورد حدیث هم مردود شمرده شده است.