محورهای هم نشینی معنای «عقل» در نهج البلاغه

یکی از مهم ترین ویژگی های ساختاری نهج البلاغه، تناسب و انسجام حاصل از ارتباط معنایی واژه با واژگان دیگر است. این ارتباط معنایی با استفاده از تناسب معنایی، قابل تبیین است و از این جهت، مناسبت دارد از محور هم‌نشینی که یکی از راهکارهای عمده در انتقال پیام گفتاری است، بهره برد. ارزش چینش واژگان و گزینش آنها توسط گوینده، با توجه به ارتباط معنایی واژگان هم نشین، آشکار می شود. در این میان، واژه «عقل» از کلماتی است که در کتاب ارزشمند نهج البلاغه، جزء واژگان چند معنایی محسوب می‌شود. از ‌این‌رو، پژوهش حاضر با روش توصیفی‌ تحلیلی و با بهره جویی از منابع کتابخانه ای ‌ اسنادی به بررسی محور هم نشینی واژه «عقل» در آن کتاب پرداخته و به این نتیجه رسیده است که هم نشینی «عقل» با واژگان «شهادت، دفاین، تحصین، تکلّم، سهو، تدبیر، موعظه، رعایه و روایه» بیان‌کننده نوعی از تناسب معنایی در گفتار است.