امامت و توحید حقیقی؛ تفسیری عرفانی بر حدیث سلسله الذهب

امام رضا(ع) در حدیث «سلسله الذهب» خود را از شرایط کلمۀ اخلاص دانسته است؛ کلمه ای که دژ الهی است و هر که در آن داخل شود، از عذاب الهی ایمن می ماند. با در نظر گرفتن مبانی عارفان می توان این حدیث شریف را اینگونه توضیح داد که هر یک از امامان معصوم، انسان کامل یعنی جلوۀ تامّ الهی در این عالَم است که از نظر وجود‌شناسی و معرفت‌شناسی، واسطۀ بین حق و خلق می باشد. بنا بر آیات قرآن کریم، خداوند، ظاهر و باطن است. ظهور کامل خداوند، انسان کامل است که بدون او، مرتبه شهادت ناقص می ماند. در واقع، حقیقت انسان کامل در مرتبه غیب است و ظهورش، امانتی از مرتبه غیب در مرتبه شهادت است. از آنجا که ذات خداوند، غیب مطلق است، او را فقط از طریق امام معصوم می توان شناخت و چون امامان معصوم، نوری واحد و متّحد با حقیقت محمّدیه هستند، شناخت امام زمان، در واقع معرفت به توحید خداوند است. آدمی بعد از صفای نفس و آراسته شدن به کمال علمی و عملی می تواند امام معصوم را درک کند و به بهشت الهی وارد شود.