رفتارسازی زبان؛ رویکردی قرآنی

نقش کنش‌های زبانی همچون گفتن و شنیدن به‌عنوان یکی از ساحت‌های کنشگری انسان، در سایر عملکردها و جهت‌گیری‌های عملی، از مسائل جدیدی است که قابل‌طرح و گسترش در اخلاق و علوم تربیتی است. این مساله که به‌نوعی در معنا‌شناسیِ کاربردی نیز مطرح است، تاکنون با رویکردی قرآنی بررسی نشده است. نتایج تحقیقی موضوعی با تحلیلی معناشناختی و درون‌متنی در قرآن کریم، «رفتارسازی زبان» را مورد تایید قرار می‌دهد. «تلازم و تناسب عملکردها و گفته‌ها»، «تقابل عملکردهای متناظر با گفتارهای متقابل»، «سبقت خوانش بر کنش»، «نهی از یک قول برای جلوگیری از یک عملکرد»، «تعلیل عملکردها با گفتارها»، «تغییر رفتار به خاطر تغییر خوانش»، «تربیت زبانی برای تربیت عملی» و بالاخره «تثبیت گفتاری برای ثبات‌بخشی به عمل» از جمله عناوین مویدهای قرآنی بر رفتارسازی زبان است.