واکاوی مولفه‌های هویت‌یابی در نظریه انسان به‌منزله عامل

هدف از پژوهش حاضر، واکاوی مولفه های هویت یابی در نظریه «انسان به‌منزله عامل» است. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش تحلیلی استنتاجی انجام شد. این نظریه در انسان‌شناسی، تصویر انسان در قرآن را به‌عنوان سخت هسته توصیف نموده است. طبق این نظریه ، اعمال فرد هویت او را می سازد. هر فرد به تناسب عمل خویش و تعامل با محیط پیرامونش، هویت معینی را در وجود خویش می آفریند. با توجه به کوشش فلسفی نظریه انسان به‌منزله عامل، در جهت تبیین ماهیت آدمی و استنتاج مبادی عمل از آیات قرآن، در این نظریه به واکاوی مولفه های هویت یابی پرداخته شد. طی این واکاوی، از مبادی شناخت، میل و اراده، عمل و آثار عمل، چهار مولفه خودآگاهی، ارزشمندی، وحدت و اقتدار استخراج گردید. از مولفه خودآگاهی، دو شاخص «معرفی خود و توصیف احساسات، هیجانات، نیازها، علاقه‌مندی ها، توانمندی ها» و «خودارزیابی» استنتاج شد. مولفه ارزشمندی نیز، از طریق «دیگر ارزیابی» و پی بردن فرد به «شباهت و تفاوت با دیگران» ارزش هویتی را محقق می سازد. با توجه به‌مواجهه فرد با تکثر و تنوع موقعیت های زندگی، «اولویت‌بندی امور» موجب وحدت و انسجام درونی می شود. از طرفی هویت فردی اجتماعی در جریان «مشارکت در فعالیت جمعی» به‌عنوان یکی از شاخص‌های مولفه وحدت، شکل می گیرد. علاوه ‌براین سه مولفه، اقتدار هویتی با «انتخاب و تصمیم‌گیری» و درنظرگرفتن «اثر و نتیجه عمل» ظهور پیدا می کند.

The analysis of the components of Identification in the theory of human as agent

The purpose of the present study is to analyze the components of Identification in the theory of human as agent. This study was conducted with qualitative approach and analyticalinferential method. This theory in anthropology has described the image of man in the Qur’an as a hard core. According to this theory, one’s actions make him or her an identity. Each individual creates a definite identity in his or her own being in accordance with his / her actions and interaction with the environment. Considering the philosophical effort of human theory as a factor in explaining the human nature and deducing the principles of action from the verses of the Qur’an, we have investigated the components of identity in this theory. In this analysis, four components of selfawareness, value, unity and authority were extracted from the bases of cognition, desire, and action. From the selfawareness component, two indices of “selfpresentation and description of feelings, emotions, desires, needs and abilities” and “selfevaluation” were deduced. The valuable component realizes the value of identity through ’other evaluation’ and one’s perception of ’similarity and difference with others’. Given one’s exposure to the multiplicity of situations in life, prioritizing causes inner unity and cohesion. On the other hand, individualsocial identity is formed in the process of participation in collective activity as an indicator of the component of unity. In addition to these three components, identity authority emerges with choice and decision and with regard to effect and outcome of action.