معناشناسی تربیت اسلامی مبتنی‌بر متن مقاتل در واقعه عاشورا

هدف این نوشتار، تبیین معنای تربیت اسلامی در  متن واقعه عاشوراست. پرداختن به این موضوع می‌تواند به غنای گفتمان و الگوی تربیت اسلامی کمک کند. این مطالعه، یک تحقیق بنیادی است که به‌منظور گردآوری داده‌ها از روش اسنادی و فن کتابخانه‌ای بهره برده شده است. مبنای کار، کتب مقاتل نفس‌المهموم، محن‌الابرار، ترجمه لهوف، ابی‌مخنف، قمقام زخار و صمصام بتار و مقتل‌الحسین علیه‌السلام بوده که برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل محتوای متن محور استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق کل عباراتی است که واژه تربیت و مرادفات آن در آنها بوده است و نمونه نیز به‌طور تمام‌شمار ملحوظ شده است. پس از اتمام جستجو در مقاتل یادشده تعداد 75 عبارت حاوی واژگان تربیت و مرادفات آن به‌دست آمد. یافته‌ها نشان داد که مبانی تربیت، اهداف تربیت، عوامل تربیت، موانع تربیت، مصادیق تربیت، اضداد تربیت، محتوای تربیت و کارگزاران تربیت از مفاهیم اصلی قابل‌بهره‌برداری و استنباط و استخراج از متن مقاتل عاشورا مربوط به واژۀ تربیت اسلامی بوده است. بیشترین عامل هم مربوط به خود شخصیت امام حسین(ع) بوده است که از ابعاد گوناگون محور تربیت اسلامی محسوب می‌شوند.

The Semantics of Islamic Training on the Basis of the “Maghatel” of the Event of Ashura

The purpose of this study is to explain the concept of Islamic training in the context of Ashura. Addressing this issue can help improve the discourse and the model of Islamic education. This is a basic research employing documentary and library methods for collecting data. The content of the study included the following books: “Nafas alMahmoom, Mehan alAbrar, translation of Lohoof, Abi Makhnaf, Ghamgham Zokhar, Samsam Batar, and Maghtal alHussein (AS). The textbased content analysis method was used to analyze the data. The statistical population of this research included the entire statements involving training and its synonyms, and the sample was selected by total count. Having reviewed all the content, the researchers found out 75 phrases containing the words of training and its synonyms. The findings revealed that the basic concepts of training, training goals, training factors, training barriers, training examples, training counterparts, training content, and training agents comprise the main concepts that could be derived, inferred and extracted from the texts of Maghatel relating to the concept of Islamic training. The most important factor related to the personality of Imam Hussein (AS), who are considered as the axis of Islamic training from various perspectives.