نقش کارکردهای تعلیمی در ساخت یابی حکایات مولانا(مطالعه موردی: حکایت درویش صاحب‌کرامات)

بسیاری از حکایت های مثنوی، هم در سطح روایت و هم در سطح عناصر، وابسته به حکایت های دیگری هستند که پیش از مولانا آفریده یا ترکیب شده اند. یکی از عوامل مهم این وابستگی، پیوندهایی است که هر متن، بر پایۀ روابط بینامتنی، با دیگر متون برقرار می سازد. براین‌اساس، نقش مولف در جایگاه معرّف و معلّم نیز، می تواند باعث وابستگی به زمینه های فرهنگی و متنی دیگر شود. بدین سان مولف از اضطراب تاثیر دیگران می کاهد و با اتّکا به تعلیم جنبه هایی خاص از روایت های پیشین، دست به بدخوانی خلاق می زند. این پژوهش بر آن است که با شیوه توصیفی تحلیلی دریابد که چگونه کارکرهای تعلیمی، منجر به ساخت یابی حکایت تازه مثنوی نسبت به حکایات متون مبدا شده اند؟ و دراین‌راستا، چه شگردهایی توسط مولانا به‌کار گرفته شده اند؟ نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش نشان می دهد که مولانا درجهت اثبات مطالب تعلیمی خود، با دخالت هایی همچون ترکیب و تلفیق پیرنگ های پیشین، درجهت خودی‌سازی آنچه از دیگران اخذ کرده است، می کوشد. همچنینن شگردهایی چون افزودن درون مایه های تعلیمی فرعی در کنار درون مایه های اصلی دو حکایت منبع، قرارگرفتن شاعر (در نقش معلم) در نقاب شخصیت‌ها، به‌عنوان معرّف نگرشی خاص، تغییر زاویۀ دید، اطناب در گفتگوها و بیان مطالب تعلیمی به شیوه تک گویی ها و... از دیگر دخل و تصرف هایی است که مولانا درجهت دگرگون‌ساختن ساختارهای پیشین و ساخت یابی حکایت های خود به‌کار گرفته است.

The Role of Instructive Functions in Identifying the Structure of Rumi’s Narratives(Case Study: The Story of the Dignified Dervish)

Many of the stories of Masnavi, both in terms of narration and the elements depend on other narratives created or combined before Rumi.  One of the important factors of this type of dependency is the connection that each text makes with others on the basis of contextual relationship. Accordingly, the role of the author in the position of instructor and educator can also cause dependence with other cultural and literal contexts. The author, thus, alleviates the anxiety of others’ influence and, relying on teaching specific aspects of earlier narratives, engages in creative misreading. Through a descriptiveanalytical method, this research makes an attempt to find out how educational functions have led to the construction of a new narratives derived from the original stories. It also tries to explain the techniques employed by Rumi. The results indicated that trying to attest his instructive ideas, Rumi has intervened creatively by combining the previous stories and converting them into his own style, adding secondary educational themes to the main themes of two related stories in the form of monologues, placing the poet, through the role of a teacher, in the frame of story characters to present specific attitudes, changing the perspective, and prolonging the discourses to express educational subjects to transform previous structures and construct his own narratives.