انسان‌شناسی حافظ و دلالت‌های آن در تربیت

هدف این پژوهش استنتاج هدفهای تربیت عرفانی حافظ، شاعر و عارف ایرانی قرن نهم هجری، متناسب با عقاید انسان‌شناسی اوست. بر این اساس اشعار عرفانی حافظ با روش تحلیلی و استنتاجی مورد بررسی قرار گرفته‌ است. یافته ها نشان می‌دهد که ویژگیهای انسان و اهداف تربیتی حافظ با آموزه های اسلامی انطباق دارد و حافظ با توجّه به آن، اهداف عرفانی خود را تبیین کرده است. محورهای اساسی اندیشه حافظ خدا، عشق و انسان با واسطه‌گری شریعت الهی و عقل است. انسان با نوشیدن شراب الهی به مستی اَزلی می رسد و هوای نفس، انسان را از جایگاه خود دور می سازد؛ بنابراین انسان با خودشناسی، تهذیب نفس و شهود باطن، خداوند را نزدیکتر از همیشه احساس خواهد کرد؛ با پشتوانه اسلامی دیندار خواهد شد و با وحدتگرایی در همه ذرّات هستی خدا را می‌بیند و به همین دلیل به همه چیز عشق می‌ورزد. در نهایت انسان به عالیترین مدارج کمال خواهد رسید که دستیابی به جام جم است. در این حالت مظهر صفات الهی و خداگونه خواهد شد.

Anthropology of Hafez and Its Implications in Education

This research is intended to identify the objectives of the mystical education of Hafez, the Iranian poet and mystic of the nineteenth century, according to his anthropological ideas. Accordingly, Hafez’s mystical poems were investigated by analytical and inferential method. The findings indicated that human characteristics and educational objectives of Hafez are compatible with those of the Islamic teachings according to which Hafez has explained his mystical goals. The main focus of his thought includes God, love and human being through mediation of divine Sariah and wisdom. Man can reach to the position of eternal drunkenness through drinking Divine wine. Yet, following passions may misguide him from high position.  By the way, human beings can get closer to Allah than ever before by selfknowledge, selfpurification and inner intuition. He gets support from Islam to reach the position of a real religious person. He can observe Allah in all particles of the universe by believing in unity. Accordingly, he would love everything in the world. Ultimately, human beings will achieve the uppermost level of excellence called Jam Jam. In this case, he would become the manifestation of the divine attributes to become Godly.