بررسی کیفیّت آب‌های زیرزمینی آبخوان سملقان بر اساس تغییرات تحت الارضی رخساره‌های آبرفتی و سنگی

دشت سملقان در پهنه کپه‌داغ قرار دارد و دارای آب ‌وهوای نیمه‌خشک می‌باشد. به دلیل اهمیت نقش رخساره‌های آبرفتی و رخساره سنگی بر کیفیت آب‌های زیرزمینی، در این مقاله ضمن بررسی تحت‌الارضی رخساره‌های آبرفتی دشت سملقان، تاثیر آن بر کیفیّت منابع آب زیرزمینی مورد ارزیابی قرار گرفته ‌است. بدین منظور لاگ حفاری 15 حلقه چاه و نتایج آنالیز کیفی نمونه‌های آب 15 حلقه چاه بهره‌برداری مربوط به مناطق مختلف دشت در دو فصل تر و خشک سال 1392 مورد ارزیابی قرار گرفته ‌است. به‌کارگیری تکنیک‌های مختلف هیدروژئوشیمیایی (نمودارهای ترکیبی، شاخص‌های اشباع یونی، نمودار گیبس و ...) نشان می‌دهد که فراوانی غلظت کاتیون‌ها و آنیون‌ها در نمونه‌های آب به ترتیب na+ >mg2+ > ca2+>k+ and cl- > hco3- >so42-, بوده و الگوی آب از بی‌کربناته در جنوب به کلروره در شمال دشت تغییر می‌کند. نمودارهای ترکیبی یک و دو متغییره نیز تاثیر انحلال کانی‌های تبخیری بر کاهش کیفیّت آب زیرزمینی را تایید می‌کنند. به طور کلی، در دشت سملقان عوامل زمین‌شناسی و انسانی بر شیمی آب‌زیرزمینی تاثیرگزارند، اما عوامل زمین‌شناسی نقش موثرتری را دارا می‌باشند. قرارگرفتن نمونه‌های آب در منطقه واکنش آب سنگ بر روی نمودار گیبس، تاییدی بر اهمیت سازندهای منطقه (رخساره‌های آبرفتی و سنگی) در تعیین شیمی آب است. شاخص اشباع کانی‌های ژیپس، هالیت، کلسیت و دولومیت، حاکی از انحلال این کانی‌ها در منطقه است. نهشته‌های نئوژن از مهم‌ترین عوامل کاهش‌دهنده کیفیت آب زیرزمینی این آبخوان هستند. منابع آب از نظر مصارف شرب در وضعیت خوب تا نامطبوع، از نظر کشاورزی مناسب تا نامناسب و از نظر صنعتی خورنده و رسوب‌گذار است.