بررسی حجم آب کاربردی، بهره‌‌وری فیزیکی و اقتصادی آب در باغات انجیر کشور

انجیر به‌دلیل ارزش غذایی، عملکرد و ارزش اقتصادی بالا و مقاومت به شرایط نامناسب اقلیمی از محصولات عمده باغی کشور است. در رابطه با حجم آب کاربردی و بهره‌وری آب این محصول در کشور، مطالعه جامعی صورت نگرفته است. لذا این پژوهش، باهدف تعیین حجم آب آبیاری و بهره‌وری فیزیکی و اقتصادی آب انجیر، تحت مدیریت بهره‌برداران در قطب‌های تولید این محصول اجرا شد. بدین‌منظور تعداد 100 باغ در استان‌های لرستان، کرمانشاه، فارس، کرمان و خوزستان در طول فصل زراعی 1399-1398 مورد ارزیابی قرار گرفتند. حجم آب آبیاری در مناطق مورد مطالعه از 7706  تا 13471 مترمکعب بر هکتار متغیر و میانگین آن 10428 مترمکعب بر هکتار شد. روش آبیاری قطره‌ای نسبت به روش آبیاری سطحی به میزان 23.6 درصد حجم آب کاربردی را کاهش داده است. بهره‌وری آب در مناطق تولید انجیر از 0.3 تا 1.58 کیلوگرم بر مترمکعب متغیر و متوسط آن 1.16 کیلوگرم بر مترمکعب بود. میزان بهره‌وری آب در روش آبیاری قطره‌ای و سطحی به‌ترتیب 1.58 و 0.99 کیلوگرم بر مترمکعب تعیین شد. میانگین بهره‌وری خالص و ناخالص اقتصادی آب در مناطق مورد مطالعه به‌ترتیب 50.9 و 111.2 هزار ریال به ازای هر مترمکعب آب بود. میانگین نیاز خالص آبیاری در مناطق مورد مطالعه به‌روش پنمن مانتیث و سند ملی به‌ترتیب 749 و 696 میلی‌متر تعیین شد. استفاده از سامانه آبیاری قطره‌ای بجای سامانه آبیاری سطحی که باعث کاهش 23.6 درصدی در آب مصرفی و افزایش 60 درصدی در بهره‌وری آب می‌شود، توصیه می‌شود.

investigation of applied water, physical and economic productivity of water in fig orchards

figs are one of the main horticultural products in iran due to their high nutritional value, high yield and economic value, and resistance to adverse climatic conditions. about one million tons of figs are produced annually in the world, iran is the fifth largest producer of this product in the world (fao, 2018). in addition to the above, the agricultural sector in iran, like many countries, is the main consumer of water from renewable water sources. but there are not exact information on the volume of irrigation applied water and water productivity of this product in iran. therefore, this study was conducted with the aim of measurement of applied water at field scale and evaluation of water productivity of figs orchards at selected provinces in iran.