ارزیابی آلودگی فلزات سنگین و پهنه بندی کیفی رسوبات رودخانه قره سو با استفاده از شاخص های ارزیابی ریسک اکولوژیک و ژئوشیمیایی مولر

در اکوسیستم های آبی، رسوبات بهتر از ستون آب نشان گر وضعیت محیط و منبع اصلی برای ذخیره‌ی آلاینده ها می‌باشد. در مطالعه حاضر برای بررسی آلودگی فلزات سنگین رودخانه قره سو، از رسوبات آن نمونه برداری و پس از هضم اسیدی نمونه ها، میزان عناصر با دستگاه جذب اتمی مورد سنجش قرار گرفت و با استفاده از شاخص ارزیابی ریسک اکولوژیک، شاخص ژئوشیمیایی مولر، پهنه بندی و تحلیل های آماری وضعیت آلودگی فلزات سنگین در رودخانه قره سو ارزیابی گردید. نتایج شاخص مولر نشان داد رسوبات رودخانه از نظر آلودگی به عنصرهای روی، سرب و کروم در طبقه غیر آلوده و از نظر آلودگی به فلز مس با درجه آلودگی یک، در طبقه از غیر آلوده تا آلودگی متوسط قرار می گیرد. هم چنین رودخانه از نظر آلودگی فلزات سنگین در طبقه ریسک اکولوژیکی در خور ملاحظه قرار و احتمال آلودگی به مس و سرب در منطقه وجود دارد. در نهایت با توجه به نتایج آزمون دانکن و طبق نقشه پهنه بندی با درون یابی لایه ها با دو روش کوکریجینگ و کریجینگ و تحلیل نقاط داغ هر کدام از عناصر مورد بررسی، بخش شرقی با عمده ترین کاربری های صنعتی، کشاورزی و شهری به عنوان آلوده ترین قسمت مشخص گردید که به منظور کنترل و جلوگیری از آلودگی بیشتر به تمهیدات کارامدی نیاز دارد.

evaluation of heavy metals pollution and qualitative zonation sediment of qarasu river using the indicators of ecological and geochemical risk assessment of muller

in recent years, the accumulation of heavy metals in the environment mostly due to its adverse impact on human health and wildlife has become a main concern (al-yemni et al., 2011). meanwhile, sediments are the main storing heavy metals accumulations and serve as tools for assessing the status of river pollution (taghinia hejabi et al., 2010). at the same time, to using geographic information systems and geostatistic methods is desirable. many studies have been conducted by researchers such as mortazavi and saberi nasab (2017) in meiqan, and islam et al. (2015) in the water and sediments of the korotoa river in bangladesh. the purpose of this study was to investigate the concentration of lead, zinc, copper and chrome metals in surface sediments of gharehso river and zoning of sediments of the region with potential ecological risk index and muller’s geo-accumulation index.