بازتخصیص بهینه ی آب در میان مصرف‌کنندگان بخش کشاورزی با استفاده از الگوریتم بهینه سازی چندهدفه ژنتیک- فازی با هدف افزایش درآمد و عدالت در توزیع (مطالعه موردی: شبکه آبیاری دشت قزوین)

امروزه کم آبی به یکی از مهم‌ترین دغدغه های بخش کشاورزی کشور تبدیل ‌شده است، مشکلی که نه‌تنها بخش کشاورزی، بلکه بخش صنعت و حتی بخش شرب برخی مناطق کشور را تحت تاثیر قرار داده است. در سال‌های اخیر در پی بروز تغییر اقلیم، افزایش جمعیت و افزایش نیازها انتظار می‌رود شیوه توزیع آب دچار تغییر شود و بازتخصیص بهینه منابع به‌طور جدی مورد توجه قرار گیرد. در دهه‌های اخیر استفاده از روش‌های بهینه‌سازی تخصیص آب با استفاده از الگوریتم‌های فراابتکاری مورد توجه محققین قرار گرفته ‌است. حقابه شبکه آبیاری دشت قزوین در ابتدای تاسیس در حدود 255 میلیون مترمکعب در سال بوده است، اما در سال‌های اخیر، آب تخصیص‌یافته به این شبکه به حدود 120 میلیون مترمکعب در سال کاهش‌یافته است. با توجه به این کاهش شدید، تغییری در برنامه تخصیص ذی‌النفعان شبکه رخ نداده و نسبت‌های تخصیص‌یافته به آن‌ها هم‌چون گذشته است. در این تحقیق از الگوریتم ژنتیک به‌منظور بازتخصیص بهینه آب تخصیص یافته به شبکه استفاده شد. هم‌چنین به منظور اعمال اهداف متعارض با یکدیگر و با توجه به قابلیت‌های سیستم استنتاج فازی در برآورد عوامل غیر دقیق، از روش بهینه‌سازی چندهدفه فازی با هدف افزایش مطلوبیت کل سیستم، شامل افزایش درآمد بهره‌برداران و هم‌چنین رعایت عدالت در بازتوزیع ‌استفاده شده است. نتایج نشان داد استفاده از روش پیشنهادی باز توزیع آب، باعث افزایش 40.7 درصد در درآمد کل شبکه و هم‌چنین 54.5 درصد در عدالت توزیع آب شده است.

optimal redistribution of water among agricultural sector operators using a fuzzy multi-objective optimization model

limited water resources in many arid and semiarid regions of the world pose a serious threat to land reclamation and sustainable development. therefore, it is necessary to review past policies and formulate new policies in this area. in iran, with mostly arid and semiarid climatic conditions, water scarcity has become a great concern affecting not only the agricultural sector but also the industrial sector and even the drinking water supply in some parts of the country. in recent years, due to climate change, population growth and increasing water requirements, it is expected that the method of water distribution will change and the optimal redistribution of resources will be seriously considered (mazandarani zadeh and hosseini, 2021; misaghi et. al., 2020; hosseiniasl et al., 2018).a review of past research shows that although many studies have been conducted on how to redistribute water optimally among retailers, each has sought to provide and optimize water resources by defining a specific objective function. since most objective functions do not show the ability to describe mathematics accurately, it is better to use linguistic descriptions to model them.in this research, the objective function has been defined using fuzzy capabilities to describe peripheral phenomena. the irrigation network of qazvin plain was equal to 255 million cubic meters per year in the past, but in recent years due to various reasons such as climate change and increased harvest for drinking water supply in tehran, the allocated amount has decreased to about 120 million cubic meters per year. the network consists of 11 subnets, each of which acts as an operator. due to the reduction of allocated water in the irrigation network of qazvin plain and the lack of reform of the irrigation program to this plain, in this study, an attempt has been made to reallocate water to maximize utility, including increasing the total network revenue and observing justice using fuzzy inference system.