تاثیر برداشت از منابع آب آبرفتی بر آبدهی چشمه های کارستی (مطالعه موردی: نواحی مرکزی استان کرمانشاه)

طی دهه های اخیر تغییر در اقلیم و معیارهای اجتماعی در راستای برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی منجر به افت شدید سطح آب زیرزمینی و کاهش آبدهی چشمه های کارستی شده است. چشمه هایی که دارای حوضه آبگیر کوچک تر هستند، یا بخشی از حوضه آبگیر آن ها در آبرفت قرار دارد و یا ارتباط بیشتری بین آبخوان کارستی و آبرفتی برقرار است، چشمه های آسیب پذیرتری در برابر فعالیت‌های انسانی هستند. برای ارزیابی این اثرات، چشمه های کارستی نواحی مرکزی استان کرمانشاه که روند کاهش آبدهی آن ها قابل مشاهده است بررسی شده و در نهایت چهار چشمه در منطقه که خشک شده اند، به صورت دقیق تر مورد مطالعه قرار گرفته که نشان دهنده ارتباط معناداری بین سطح آب در آبرفت های اطراف و آبدهی چشمه است. هدف از مطالعه برآورد حداقل سطح آب زیرزمینی به منظور حفظ آبدهی چشمه های کارستی می باشد. براساس یافته ها اگر سطح آب زیرزمینی اطراف چشمه های خضرالیاس به 1303 متر بالاتر از سطح دریا، یاوری به 1305 متر، نیلوفر به 1311 متر و تیران به 1340 متر و یا کمتر برسد این چشمه ها فاقد آبدهی می شوند و هر زمانی که به بیشتر از این سطح (magwl، حداقل مجاز سطح آب زیرزمینی) برسد به صورت موقتی دارای آبدهی می شوند. این روابط به صورت فرمول ارایه شده است، راه حفظ چشمه ها سعی در نگه داشتن سطح آب زیرزمینی مناطق اطراف آن ها در یک حد مشخص است. متوسط افت سالانه سطح آب زیرزمینی در محدوده میانراهان 18، کرمانشاه 41، روانسر 25 و ماهیدشت 142 سانتی متر ثبت شده است. لذا نیاز به مدیریت و کنترل برداشت از آن ها به شدت احساس می شود.

The Effect of Extraction of Alluvial Water Resources on the Karst Springs Discharge (Case Study: Central Areas of Kermanshah Province)

In recent decades, changes in climate and social norms in the direction of uncontrolled extraction of groundwater resources have led to a sharp decline in groundwater levels and a reduction in the karst springs discharge. Springs that have a smaller catchment area, where a part of their catchment area is located in alluvium, and there is more connection between karst and alluvial aquifers, are more vulnerable to human activity. To evaluate these effects, karst springs in the central areas of Kermanshah province have been studied. Accordingly, four driedup springs in the region have been studied more accurately, indicating a significant relationship between the groundwater level in the surrounding alluvium and the karst spring discharge. The study aimed to estimate the minimum groundwater level to maintain the karst springs discharge. According to the findings, if the groundwater level around the springs reaches or less specified amount, these springs will be dried. This level has been named the minimum allowable groundwater level (MAGWL). The way to preserve the springs is to keep the groundwater level of the surrounding areas above the MAGWL. According to the average annual decrease of groundwater level in the study area, the need for management and control of the extraction from the alluvial aquifers is strongly felt.