کاربرد ترکیبی روش های تصمیم گیری چند معیاره و سیستم های سنجش از دور با هدف پهنه‌بندی سلولی سیل‌خیزی حوضه آبریز رودخانه ابوالعباس استان خوزستان

بهم خوردن تعادل هیدرولوژی حوضه های آبریز، یکی از مهم ترین علل سیل خیزی می باشد. از آن جایی که هر قسمتی از حوضه، پتانسیل معینی را در تولید رواناب و سیل دارد، لذا تهیه نقشه های حساسیت به وقوع سیل و شناسایی مناطق مستعد، برای پیشگیری و مدیریت سیلاب بسیار مهم است. تهیه نقشه های خطر در قسمت های مختلف حوضه آبریز و اولویت بندی پارامترهای موثر در وقوع سیلاب، می تواند، نقش موثری در بهبود مدیریت سیلاب داشته باشد. در تحقیق حاضر از  یازده شاخص تاثیر‌گذار در وقوع سیلاب شامل ارتفاع، شماره منحنی، تندی شیب، جهت شیب، بارندگی، پوشش گیاهی، تراکم زهکشی، فاصله از آبراهه، کاربری اراضی، توان آبراهه و رطوبت توپوگرافی استفاده گردید. سپس تک تک سلول ها بر اساس معیارها و زیرمعیارها، وزن دهی شده و با استفاده از روش topsis اولویت بندی شدند. نتایج نشان داد، شماره منحنی و جهت شیب به ترتیب بیشترین و کمترین تاثیر را بر پتانسیل سیل خیزی حوضه آبریز داشتند. هم چنین منطقه مورد مطالعه از نظر خطر سیلاب به پنج منطقه با ریسک وقوع کم تا بسیار زیاد تقسیم شدند. بر این اساس، 45 درصد سطح حوضه در قسمت های شمالی و شرقی ، به عنوان محدوده خطر، قلمداد شده که از دلایل اصلی آن می توان به بالاتر بودن شماره منحنی و نیز کوهستانی بودن منطقه آن اشاره کرد. نتایج به دست آمده نشان داد که روش topsis در محیط gis ابزاری قوی در تهیه نقشه های خطر سیلاب با درجه مطلوبی از دقت است که در مخاطرات شهری و محیطی، کاربرد زیادی می تواند داشته باشد.

Combined Application of Multi-Criteria Decision Making Methods and Remote Sensing Systems for Flood Cellular Zoning of Abolabbas River Basin in Khuzestan Province

IntroductionFlood is one of the most common and dangerous natural disasters occurring worldwide (Samanta et al., 2018). Iran is ranked sixth in the world in terms of flooding (Khosroshahi and Saghafian, 2003) due to the disturbance of the hydrological balance of the country’s watersheds, of which Abolabbas River Basin is no exception. In effect, due to the hydrological imbalance of the watershed, the river runoff cannot be transferred well (Tehrany et al., 2013). Given that each part of the basin has a certain potential in the production of runoffs and floods, once water overflows into the surrounding lands floods occur. It is thus necessary to prepare flood sensitivity maps and identify susceptible areas for flood prevention and management (Bout et al., 2018). This study was thus intended to prepare hazard maps for different parts of the watershed, and to prioritize the effective parameters in the occurrence of floods in the study area. MethodologyThis study considered 11 important indicators including altitude, runoff curve number, slope, slope direction, rainfall, vegetation, drainage density, distance from waterway, land use, stream power index and topographic wetness index to determine the flood potential of Abolabbas River Basin with an area of 281.23 square kilometers. For the purpose of this study, the layers were scaled and the individual pixels were weighted and then prioritized using the TOPSIS technique (Rasooli et al., 2018).