تخصیص بهینه آب و اراضی تحت شرایط عدم حتمیت با استفاده از مدل wfgp (مطالعه موردی: شهرستان همدان)

امروزه استفاده از مدل‌های برنامه‌‌‌ریزی ریاضی برای تعیین الگوهای زراعی مناسب از جایگاه ویژه‌‌‌ای برخوردار هستند. به همین منظور، در این مطالعه برای تعیین الگوی بهینه کشت و تخصیص آب و اراضی تحت شرایط عدم حتمیت در شهرستان همدان از مدل برنامه‌‌‌ریزی آرمانی فازی وزنی (wfgp) استفاده شد. این مدل با سه الگوی وزن‌های مساوی، وزن‌های متفاوت کاهنده، وزن‌های متفاوت افزاینده برای آرمان‌ها و محدودیت منابع آبی و با در نظر گرفتن اهداف زیست‌محیطی و اقتصادی طراحی شده است. داده‌‌‌های موردنیاز مربوط به سال 1393-1392 هستند که از پایگاه اطلاعاتی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان جمع‌آوری شدند. اهداف به کار‌‌‌گرفته شده در مدل فوق شامل حداکثر کردن سود ناخالص، حداکثر کردن نیروی کار مورد‌‌‌نیاز و استفاده مطلوب از کود شیمیایی هستند. بدین منظور، مجموع درجه عضویت همه آرمان‌های فازی در مدل حداکثر گردید. حل مدل پیشنهادی در محیط نرم‌‌‌افزاری gams 24.1 صورت گرفت. نتایج نشان داد که با ایجاد انعطاف در ضرایب فنی و به کارگیری وزن‌‌‌های مساوی برای آرمان‌‌‌های فازی، منابع موجود به صورت بهینه تخصیص‌یافته و مجموع سطح زیر کشت محصولات زراعی نسبت به شرایط فعلی 22 هکتار کاهش می‌‌‌یابد. اما با به کارگیری وزن‌‌‌های متفاوت فزاینده و کاهنده برای آرمان‌‌‌ها، مجموع سطح زیر کشت محصولات زراعی به ترتیب 25 و 875 هکتار افزایش می‌‌‌یابد. با توجه به نتایج به دست آمده، جهت توسعه بخش کشاورزی استان همدان، برنامه‌ریزی و مدل‌سازی از پایین به بالا پیشنهاد شد. برای تحقق این امر، نیاز است که تصمیمات لازم از سطح شهرستان شروع شده و تا سطح ملی ادامه یابند.

Optimal Allocation of Water and Land under Conditions of Uncertainty Using WFGP Model (Case Study: the City of Hamadan)

using mathematical programming models for determining appropriate cropping patterns has recently attracted a lot of attention. The agricultural sector is one of the most important and powerful economic sectors of the country. In the last ten years, its contribution to gross domestic product has been around 18% on average. The method of linear programming has been widely used in the fields of land allocation and determination of optimal cultivars since the 1960s. The purpose of linear programming is to maximize or minimize the objective function by considering a number of constraints and decision variables simultaneously. Fuzzy scheduling allows decisionmakers to interfere with nonexplicit data and data parameters in models. Compared to other models of math planning, it is more applicable and more flexible to be used in optimization problems and in determining the optimum crop cultivation patterns. Moreover, the results are more reliable (Rastegaripour and Sabouhi, 2009). Mir Karimi et al. (2016) investigated the optimal cultivar pattern in the city of Amol using the ideal planning and taking into account the goals of reducing fertilizer use by seven percent. Their results showed a onepercent reduction in pesticides to protect the environment and a reduction of 93% of water use for the conservation of scarce water resources and sustainable agricultural development. In this study, a fuzzy utopian planning model with three equal weight patterns, different weights, a decreasing weight and an incremental weight for ideals and water resource constraints are designed, taking into account environmental and economic objectives. The main objective of this research is to optimize water and land resources in Hamadan province. First, we introduced a weighted fuzzy goal programming model (WFGP). Using this model, optimum cultivating model for farmers in Hamadan was determined, considering their income goals, environmental goals and sustainability of water resources of the region. Subsequently, the allocation between irrigation water inputs and land surface was calculated considering equal weights, different weights and different decreasing weights for the desired goals.