اثر رقابت گیاهی بر کارایی مصرف آب کشت مخلوط شنبلیله و سیاه دانه در رژیم‏های مختلف رطوبتی

افزایش کارایی مصرف آب یکی از مهم‎ترین راهکارهایی است که در کاهش بحران کمبود آب موثر است. در این راستا اثر رقابت گیاهی بر کارایی آب مصرفی شنبلیله و سیاه دانه تحت رژیم‏های مختلف رطوبتی مورد بررسی قرار گرفت. در این آزمایش سه رژیم‏ مختلف رطوبتی شامل w1؛ بدون تنش (آبیاری کامل)، w2؛ تنش ملایم (آبیاری بر اساس 75 درصد w1)، w3؛ تنش شدید (آبیاری بر اساس 50 درصد w1) به عنوان عامل اصلی و پنج آرایش کشت شامل کشت خالص شنبلیله، کشت خالص سیاه دانه و سه نسبت مخلوط (2:1، 1:1، 1:2 شنبلیله و سیاهدانه) به عنوان عامل فرعی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین میزان کارایی مصرف آب در تولید دانه مربوط به ترکیب شنبلیله با سیاه دانه (با نسبت 1:2) است. در شرایط تنش ملایم، میزان کارایی مصرف آب مربوط به ترکیب شنبلیله با سیاه دانه (1:2) از کشت خالص تحت شرایط بدون تنش بیشتر بود. در شرایط بدون تنش، بیشترین مقدار کارایی مصرف آب در تولید زیست توده در تیمارهای شنبلیله: سیاه دانه (1:2) و (2:1) و کمترین مقدار آن در کشت خالص سیاه دانه نشان داده شد. نسبت برابری آب در تیمار‎های مخلوط در مقایسه با کشت خالص دو گیاه شنبلیله و سیاه دانه از برتری بیشتری برخوردار بود به گونه‌ای که در شرایط تنش ملایم بیشترین نسبت برابری آب در تیمار‌های شنبلیله: سیاه دانه (1:2) و (2:1) به ترتیب با میانگین 1/47 و1/44 مشاهده شد. به طور کلی نتیجه‎گیری می‎شود که ایجاد رقابت بین گونه‎ای در گیاهان رهیافت مهمی برای افزایش راندمان مصرف آب و تولید محصول در شرایط تنش خشکی است.

Effect of Plant Competition on Water Use Efficiency of Intercropping Fenugreek and Nigella under Different Moisture Regimes

Increasing water use efficiency (WUE) is one of the most important strategies for mitigating water deficiency crisis. The aim of this study was to investigate the effect of plant competition on water use efficiency of intercropping under different moisture regimes.  The experiment was a split–splitplot design with three replications. The main plot consisted of three levels of soil moisture including W1: full irrigation, W2: mild stress (irrigation on the basis of 75% W1), W3: severe stress (irrigation on the basis of 75 % W1). The subplot contained five planting patterns: fenugreek sole crop, nigella sole crop and three mixed ratios (2:1, 1:1, 1:2 of fenugreek and nigella). Results showed that the greatest WUE for seed production (WUEs) was obtained in fenugreek: nigella (1:2) treatment under drought stress conditions. Under mild stress conditions, the WUEs in fenugreek: nigella (1:2) treatment was even higher than nigella sole crop under no stress conditions, under which the highest WUE for biomass was observed in fenugreek: nigella (1:2) and (2:1) treatments and the lowest level was in nigella sole crop. The water equivalent ratio (WER) of intercropping treatments was superior to each of the sole crops of fenugreek and nigella. Under mild stress conditions, the maximum level of WER in fenugreek: nigella (1:2) and (2:1) treatments was 1.44 and 1.47, respectively. It can be concluded that interspecies competition is one of important strategies to increase the WUE and production under drought stress conditions.