اثر مدیریت آبیاری و تراکم کشت بر عملکرد و بهره‌وری آب برنج رقم هاشمی

کمبود منابع آب و کم بودن راندمان آبیاری در مزارع برنج، استفاده بهینه و افزایش بهره وری از منابع موجود را ضروری می سازد. این پژوهش به منظور بررسی اثر متقابل مدیریت آبیاری و تراکم کشت بر عملکرد و بهره وری آب برنج رقم هاشمی، در منطقه کوشال لاهیجان، واقع در شمال ایران، به اجرا در آمد. طرح به صورت کرت های خرد شده، بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار،طی فصل های زراعی 1393 و 1394 انجام شد. تیمارهایآبیاری در پنج سطح(غرقابi1=، اشباعi2=، آبیاری با دور هشت روز تا گلدهیi3= ، آبیاری با دور هشت روز بعد از گلدهیi4= ، آبیاری با دور هشت روز در کل دوره رشدi5=  ) و تراکم در سه سطح(20 ×20=d1=15×15، d2و 25×25=d3 سانتی متر) بودند. براساس نتایج، تاثیر تنش خشکی و تراکم بوته بر صفات مورد مطالعه معنی دار بود(01/0p <). از نظر عملکرد محصول، تیمار i1 با 4151 کیلوگرم در هکتار بیشترین میزان را داشت و تیمارهای i2، i3، i4و i5با مقادیر 4054، 3949، 3244 و 2787 کیلوگرم در هکتار در رده های بعدی قرار داشتند. بر پایه عملکرد زیست توده، تیمارهای i3 و i5 به ترتیب بیشترین و کمترین بهره وری آب (آبیاری + بارش) را داشتند که برابر 1/90 و 1/45 کیلوگرم به ازای مصرف یک مترمکعب آب بود. آبیاری با دور هشت روز تا گلدهی تنها با 4% کاهش عملکرد نسبت به روش معمول غرقاب باعث کمتر شدن مصرف آب و صرفه جویی معادل 16% در آب مصرفی شد. در بررسی تراکم کشت های مختلف، در تراکم زیاد(d1) اجزای عملکرد در بوته کاهش یافت و با افزایش فاصله یا کاهش تراکم(d3) عملکرد در واحد سطح و کارآیی کاهش یافت. بنابراین، تراکم d2 بهینه و مطلوب بود.