شبیه‌سازی توامان انتقال رطوبت، نیترات و آمونیوم در خاک با استفاده از مدل hydrus2d در آبیاری جویچه‌ای ذرت

تغییر شکل و انتقال کود اوره، نیترات و آمونیوم در خاک بصورت زنجیره ای از واکنش های متصل به هم صورت می گیرد که برای مدیریت دقیق تر آب و کود در مزرعه باید این واکنش ها توامان باهم در نظر گرفته شوند. در این پژوهش مدل hydrus-2d به منظور پیش بینی توزیع و انتقال توامان رطوبت، نیترات و آمونیوم در زیر جویچه و پشته های آبیاری طی دوره رشد ذرت ارزیابی شد. نخست، گیاه ذرت تحت سه تیمار کود اوره صفر، 150 و 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در سه تکرار کشت شد. مقادیر جذب نیتروژن توسط گیاه به علاوه میزان رطوبت و غلظت نیترات و آمونیوم خاک در اعماق مختلف زیر پشته و جویچه ها طی فصل رشد، قبل و بعد از هر نوبت کوددهی اندازه گیری شدند. از این داده ها برای واسنجی و صحت سنجی پارامتر های هیدرولیکی و انتقال املاح موجود در مدل استفاده شد. نتایج ارزیابی مدل در طول مرحله صحت سنجی نشان دادند که بین مقادیر رطوبت، نیترات و آمونیوم شبیه سازی شده و اندازه گیری شده در خاک تطابق خوبی وجود داشت. شاخص های ضریب تبیین و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده برای پیش بینی رطوبت خاک در محدوده توسعه ریشه به ترتیب برابر با 772/0 و 37/4 % بدست آمدند. علاوه بر این، شاخص های مذکور برای پیش بینی غلظت آمونیوم خاک در زیر جویچه و پشته های هر سه تیمار به ترتیب بین 645/0 تا 798/0 و 23/ 14% تا 4/29% و برای نیترات به ترتیب بین 716/0 تا 829/0 و 57/ 23% تا 2/25% تغییر نمودند. در مجموع نتایج این مطالعه حاکی از آن بود که مدل hydrus علاوه بر انتقال رطوبت، توزیع نیترات و آمونیوم را در زیر جویچه و پشته های آبیاری با دقت مناسبی شبیه سازی می کند و به همین دلیل می تواند ابزار مفیدی برای مدیریت آب و کود در آبیاری جویچه ای باشد.